Data Log
Honoryfikatywność jako sposób kształtowania relacji w populizmie
Kontakt: Marta Wrześniewska-Pietrzak
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 33 (2019): Socjolingwistyka
Abstrakt
Artykuł ukazuje korelacje między formami honoryfikatywnymi stosowanymi przez polityka a kształtowaniem relacji zarówno między politykiem i jego odbiorcami (przyszłymi wyborcami), jak i innymi politykami, do których bezpośrednio lub pośrednio się zwraca. Analiza tego problemu wykazała konieczność uwzględniania kategorii honoryfikatywności w badaniach zarówno wizerunku polityka – przywódcy populistycznego, jak i językowo tworzonych przez niego relacji. Przedmiotem oglądu jest populistyczny dyskurs polityczny, który analizujemy z perspektywy politologicznej, jak i lingwistycznej. W artykule dokonano oglądu form honoryfikatywnych na poziomie systemowym, interakcyjnym oraz socjolingwistycznym. Potwierdzeniem poczynionych założeń jest analiza tekstów Pawła Kukiza, która wykazała, że polityk świadomie korzysta z gramatycznych i leksykalnych środków honoryfikatywnych w celu budowania swojej roli społeczno-politycznej oraz roli innych uczestników komunikacji politycznej.
Słowa kluczowe
- Albertazzi D., McDonnell D. 2008: Twenty-first century populism: The spectre of western European democracy, New York–London: Palgrave Macmillan.
- Bralczyk J. 1999: O populizmie językowym, [w:] Gruszczyński W., Bralczyk J., Majkowska G. (red.), Polszczyzna w komunikowaniu publicznym, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra, 79–86.
- Burda J. 2012: Prawda i kłamstwo w wypowiedziach populistycznych, Słowo. Studia Językoznawcze 3, 56–62.
- Canovan M. 1981: Populism, London: London Junction Books.
- Huszcza R. 2006: Honoryfikatywność. Gramatyka. Pragmatyka. Typologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Kajtoch W. (brw.): O języku poprawnym politycznie, Conversatio, 48–60, <http://www.pm.media.uj.edu.pl/documents/19112558/108702669/Galeria-Andreana.pdf> [12.03.2019].
- Karwat M. 2006: O demagogii, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- Kazin M. 1995: The populist persuasion: an American history, London: Cornell University Press.
- Kołodziejczak M., Wrześniewska-Pietrzak M. 2017a: Jak rozwalić system — populistyczny dyskurs polityczny na przykładzie wypowiedzi Pawła Kukiza, Etnolingwistyka 29, 225–244.
- Kołodziejczak M., Wrześniewska-Pietrzak M. 2017b: Przywódca populistyczny i jego językowy obraz w aspekcie retoryki dominacji na podstawie wypowiedzi Pawła Kukiza. Perspektywa politologiczna i lingwistyczna, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 24(1), 27–50.
- Kostro M., Wróblewska-Pawlak K. 2016: Formy adresatywne w politycznym dyskursie medialnym: od socjolingwistyki do analizy dyskursu, [w:] Czachur W., Kulczyńska A., Kumięga Ł. (red.), Jak analizować dyskurs?Perspektywy dydaktyczne, Kraków: Universitas, 81–96.
- Laclau E. 2009: Rozum populistyczny, tłum. T. Szkudlarek i in., Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Mudde C. 2007: Populist radical right parties in Europe, Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press.
- Nalaskowski F. 2012: Poprawność polityczna — ten zły, który nie istnieje, Kultura i Edukacja 2(88), 211–222.
- Ożóg K. 2006: Język populizmu w polskich kampaniach wyborczych roku, [w:]: Witosz B. (red.), Style konwersacyjne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 206–216.
- Ożóg K. 2013: O niektórych mechanizmach retorycznych w tekstach populizmu politycznego, Poradnik Językowy 6, 35–43.
- Szacki J. 2003: Pytania o populizm, Krytyka Polityczna 4, 28–41.
- Taggart P. 2010: Populizm, lud i rdzenna kraina, [w:] Wysocka O. (red.), Populizm, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 77–98.
- Taguieff P.-A. 1995: Political science confronts populism: from the conceptual mirage to real problem, Telos 103, 9–43.
- Wasilewski J. 2006: Retoryka dominacji, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
- Wiles P. 2010: Syndrom, nie doktryna: kilka podstawowych tez o populizmie, [w:] Wysocka O. (red.), Populizm, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 25–43.
Referencje
Albertazzi D., McDonnell D. 2008: Twenty-first century populism: The spectre of western European democracy, New York–London: Palgrave Macmillan.
Bralczyk J. 1999: O populizmie językowym, [w:] Gruszczyński W., Bralczyk J., Majkowska G. (red.), Polszczyzna w komunikowaniu publicznym, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra, 79–86.
Burda J. 2012: Prawda i kłamstwo w wypowiedziach populistycznych, Słowo. Studia Językoznawcze 3, 56–62.
Canovan M. 1981: Populism, London: London Junction Books.
Huszcza R. 2006: Honoryfikatywność. Gramatyka. Pragmatyka. Typologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kajtoch W. (brw.): O języku poprawnym politycznie, Conversatio, 48–60, <http://www.pm.media.uj.edu.pl/documents/19112558/108702669/Galeria-Andreana.pdf> [12.03.2019].
Karwat M. 2006: O demagogii, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Kazin M. 1995: The populist persuasion: an American history, London: Cornell University Press.
Kołodziejczak M., Wrześniewska-Pietrzak M. 2017a: Jak rozwalić system — populistyczny dyskurs polityczny na przykładzie wypowiedzi Pawła Kukiza, Etnolingwistyka 29, 225–244.
Kołodziejczak M., Wrześniewska-Pietrzak M. 2017b: Przywódca populistyczny i jego językowy obraz w aspekcie retoryki dominacji na podstawie wypowiedzi Pawła Kukiza. Perspektywa politologiczna i lingwistyczna, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 24(1), 27–50.
Kostro M., Wróblewska-Pawlak K. 2016: Formy adresatywne w politycznym dyskursie medialnym: od socjolingwistyki do analizy dyskursu, [w:] Czachur W., Kulczyńska A., Kumięga Ł. (red.), Jak analizować dyskurs?Perspektywy dydaktyczne, Kraków: Universitas, 81–96.
Laclau E. 2009: Rozum populistyczny, tłum. T. Szkudlarek i in., Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mudde C. 2007: Populist radical right parties in Europe, Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press.
Nalaskowski F. 2012: Poprawność polityczna — ten zły, który nie istnieje, Kultura i Edukacja 2(88), 211–222.
Ożóg K. 2006: Język populizmu w polskich kampaniach wyborczych roku, [w:]: Witosz B. (red.), Style konwersacyjne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 206–216.
Ożóg K. 2013: O niektórych mechanizmach retorycznych w tekstach populizmu politycznego, Poradnik Językowy 6, 35–43.
Szacki J. 2003: Pytania o populizm, Krytyka Polityczna 4, 28–41.
Taggart P. 2010: Populizm, lud i rdzenna kraina, [w:] Wysocka O. (red.), Populizm, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 77–98.
Taguieff P.-A. 1995: Political science confronts populism: from the conceptual mirage to real problem, Telos 103, 9–43.
Wasilewski J. 2006: Retoryka dominacji, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Wiles P. 2010: Syndrom, nie doktryna: kilka podstawowych tez o populizmie, [w:] Wysocka O. (red.), Populizm, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 25–43.