Dychotomia konceptualizacji świata w dyskursie instytucjonalnym
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 32 (2018): Socjolingwistyka
Abstrakt
Artykuł porusza kwestie dotyczące sposobów ujmowania rzeczywistości przez profesjonalnych i nieprofesjonalnych interlokutorów w obszarze zinstytucjonalizowanego dyskursu funkcjonalnego. Przyczynkiem do podjęcia analiz stała się obserwacja dychotomii językowych obrazów świata1 zawodowych i zwykłych uczestników interakcji. Celem artykułu jest wyodrębnienie i deskrypcja różnic w sposobach postrzegania i opisywania rzeczywistości wśród aktantów dyskursu instytucjonalnego. W wyniku oglądu stosowanych w wypowiedziach jednostek nominatywnych i ciągów werbalnych ustalono, że funkcjonalność komunikacji instytucjonalnej opiera się na transponowaniu pojęć pierwotnych w koncepty wtórne. W procesie transpozycji dochodzi do rekonstrukcji znaczeń i statusów podmiotów i przedmiotów dyskursu. Metodologiczną podstawę podjętych analiz zbudowały założenia pragmatyzmu sprzężone z prakseologicznym paradygmatem sprawnego działania.
Słowa kluczowe
- Anusiewicz J. 1999: Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku, [w:] Bartmiński J. (red.), Językowy obraz świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 261–289.
- Austin J.L. 1993: Jak działać słowami, [w:] Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 543–729.
- Bartmiński J. 2007: Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Bielecka-Prus J. 2012: Problem kontekstu w teoriach komunikowania społecznego, Studia socjologiczne 1(204), 19–37.
- Bielecka-Prus J. 2015: Problem kontekstu społecznego w analizie dyskursu, [w:] Kiklewicz A., Uwanowa-Szmygowa I. (red.), Duskurs: aspekty lingwistyczne, semiotyczne i komunikacyjne, Olsztyn: Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 101–109.
- Czachur W. 2011: Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, Tekst i Dyskurs – Text Und Discurs 4, 79–97.
- Dunin-Dudkowska A. 2010: Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Kopińska M. 2009: Język jako narzędzie interpretacji rzeczywistości – językowy obraz świata, Mundu bat begirada anitz Un Mundo muchas miradas (2), 53–76.
- Kowalczyk J. 2017: Pragmatyka komunikacji urząd – obywatel, Kraków: Libron.
- Lakoff G., Johnson M. 1988: Metafory w naszym życiu, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
- Moscovici S. 2001: Social Representations. Explorations in Social Psychology, New York: New York University Press.
- Witosz B. 2012: Badania nad dyskursem we współczesnym językoznawstwie polonistycznym, Oblicza komunikacji 5, 61–76.
- Wojtak M. 2004: W kręgu stylistycznych paradoksów – uwagi o stylu tekstów użytkowych, Stile, t. 3, 85–96.
Referencje
Anusiewicz J. 1999: Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku, [w:] Bartmiński J. (red.), Językowy obraz świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 261–289.
Austin J.L. 1993: Jak działać słowami, [w:] Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 543–729.
Bartmiński J. 2007: Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Bielecka-Prus J. 2012: Problem kontekstu w teoriach komunikowania społecznego, Studia socjologiczne 1(204), 19–37.
Bielecka-Prus J. 2015: Problem kontekstu społecznego w analizie dyskursu, [w:] Kiklewicz A., Uwanowa-Szmygowa I. (red.), Duskurs: aspekty lingwistyczne, semiotyczne i komunikacyjne, Olsztyn: Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 101–109.
Czachur W. 2011: Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, Tekst i Dyskurs – Text Und Discurs 4, 79–97.
Dunin-Dudkowska A. 2010: Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kopińska M. 2009: Język jako narzędzie interpretacji rzeczywistości – językowy obraz świata, Mundu bat begirada anitz Un Mundo muchas miradas (2), 53–76.
Kowalczyk J. 2017: Pragmatyka komunikacji urząd – obywatel, Kraków: Libron.
Lakoff G., Johnson M. 1988: Metafory w naszym życiu, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Moscovici S. 2001: Social Representations. Explorations in Social Psychology, New York: New York University Press.
Witosz B. 2012: Badania nad dyskursem we współczesnym językoznawstwie polonistycznym, Oblicza komunikacji 5, 61–76.
Wojtak M. 2004: W kręgu stylistycznych paradoksów – uwagi o stylu tekstów użytkowych, Stile, t. 3, 85–96.