Data Log
Materiały do nauki języka angielskiego wydawane od końca XVIII do połowy XX wieku jako źródła badań polsko-angielskich kontaktów językowych. Prolegomena badawcze
Kontakt: Irmina Kotlarska
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 33 (2019): Socjolingwistyka
Abstrakt
W opracowaniu zaprezentowano materiały do nauki języka angielskiego jako rzadko wyzyskiwane źródła do badań przeszłości polsko-angielskich kontaktów językowo-kulturowych. Ogląd tekstów edukacyjnych pozwolił: prześledzić czynniki decydujące o wysokim prestiżu języka angielskiego na ziemiach polskich, zaobserwować sposoby wykorzystania elementów kultury anglosaskiej w celach wychowawczych, wskazać rodzaje zjawisk interferencyjnych możliwych do analizowania w tekstach pisanych przez osoby bilingwalne. Obserwacje przeprowadzono zgodnie z założeniami lingwistyki antropologicznej, akcentującej związki między człowiekiem, językiem i kulturą w badaniach nad sposobem używania języka przez naszych przodków.
Słowa kluczowe
- Borawski S. 2018: Synteza dziejów polszczyzny a możliwość integracji badań, [w:] Pastuchowa M., Siuciak M. (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 17–31.
- Chrzanowska-Kluczewska E., Mańczak-Wohlfeld E. 2014: Profesor Roman Dyboski jako językoznawca, Prace Komisji Neofilologicznej PAU XII, 35–42.
- Cieśla M. 1974: Dzieje nauki języków obcych w zarysie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Doroszewski W. 1938: Język polski w Stanach Zjednoczonych A.P., Warszawa: nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego z zasiłku Funduszu Kultury Narodowej.
- Dubisz S. 1976: Uwagi o zapożyczeniach w języku Polonii amerykańskiej, Prace Filologiczne XXVI, 65–87.
- Dubisz S. 1983: Z metodologii badań języka środowisk polonijnych, Poradnik Językowy 5, 292–301.
- Dubisz S. 2009: Dzieje języka polskiego jako problem badawczy w pracy historyka języka, Poradnik Językowy 3, 19‒34.
- Dyboski R. 1931: Język angielski jako język światowy, Neofilolog 2, 57–62.
- Hawrysz M., Steciąg M. 2014: Rozważania metodologiczne w kontekście badań statusu i prestiżu języka sąsiada na pograniczu polsko-saksońskim, Polonica XXXIV, 201–210.
- Iwan K. 1972: Nauczanie języków obcych nowożytnych w Polsce w latach 1919‒1939. Koncepcje organizacyjno-programowe, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
- Jaroszewska A. 2014: O glottodydaktyce słowami glottodydaktyków, Języki Obce w Szkole 4, 54–55.
- Kotlarska I. (w druku): Znajomość języka angielskiego jako wartość w świetle wybranych materiałów do nauki tego języka z lat 1788–1947 — przyczynek do badań nad dyskursem edukacyjnym.
- Ligara B. 2011: Dwujęzyczność twórców literatury polskiej jako problem badawczy historii języka, LingVaria VI, 165–178.
- Lipińska E. 2003: Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Lipowska M. 1969: Koncepcje wychowania w polskich programach szkolnych okresu międzywojennego, Rozprawy z Dziejów Oświaty 12, 3–48.
- Marcjanik M. 2008: Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Mańczak-Wohlfeld E. 1996: Parę uwag o pierwszej gramatyce języka angielskiego wydanej w Polsce, Języki Obce w Szkole 5, 395–398.
- Mańczak-Wohlfeld E. 2006: Angielsko-polskie kontakty językowe, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Podhajecka M. 2013: „English Self-Taught”: Self-Study Guides for Polish Learners of English (1860–1945), [in:] Piechurska-Kuciel E., Szymańska-Czaplak E. (eds.), Language in Cognition and Affect, Berlin: Springer, 315–343.
- Podhajecka M. 2016: A history of Polish-English/English-Polish bilingual lexicography (1788–1947), Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
- Podhajecka M. 2018: Lektorzy języka angielskiego w Wilnie i Krakowie w okresie międzywojennym. Próba biograficzna, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 145, 2, 271–301.
- Przyklenk J. 2018: Teksty obcojęzyczne i ko(n)teksty nauki języków obcych w dwudziestoleciu międzywojennym a kształcenie polonistyczne, [w:] Achtelik A., Graboń K. (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, T. 5: W kręgu (glotto)dydaktyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 128–142.
- Rypel A. 2012: Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918–2010, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
- Sękowska E. 1994: Język zbiorowości polonijnych w krajach anglojęzycznych. Zagadnienia leksykalno-słowotwórcze, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
- Sękowska E. 2009: Język polskiej emigracji w świecie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Schramm E. 2008: Dzieje nauki języka angielskiego i innych języków nowożytnych w Polsce w okresie zaborów (od schyłku I do narodzin II Rzeczpospolitej), Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
- Siwicka Z. 1933: Wychowanie obywatelsko-państwowe na tle języka angielskiego w szkole średniej, Neofilolog 1, 31–39.
- Stasik F. 1985: Polska emigracja zarobkowa w Stanach Zjednoczonych Ameryki 1865–1914, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- SW — Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. 1900: Słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego i S-ki.
- Thomason S.G. 2001: Language Contact. An Introduction, Washington, D.C.: Georgetown University Press.
- Walczak B. 1997: Z problematyki wpływów angielskich w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku (rola Henryka Sienkiewicza w recepcji anglicyzmów), Slavia Occidentalis 54, 123–131.
- Wilczyńska W. 2005: Czego potrzeba do udanej komunikacji interkulturowej?, [w:] Mackiewicz M. (red.), Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.
- Żydek-Bednarczuk U. 2015: Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja międzykulturowa w glottodydaktyce, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Referencje
Borawski S. 2018: Synteza dziejów polszczyzny a możliwość integracji badań, [w:] Pastuchowa M., Siuciak M. (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 17–31.
Chrzanowska-Kluczewska E., Mańczak-Wohlfeld E. 2014: Profesor Roman Dyboski jako językoznawca, Prace Komisji Neofilologicznej PAU XII, 35–42.
Cieśla M. 1974: Dzieje nauki języków obcych w zarysie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Doroszewski W. 1938: Język polski w Stanach Zjednoczonych A.P., Warszawa: nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego z zasiłku Funduszu Kultury Narodowej.
Dubisz S. 1976: Uwagi o zapożyczeniach w języku Polonii amerykańskiej, Prace Filologiczne XXVI, 65–87.
Dubisz S. 1983: Z metodologii badań języka środowisk polonijnych, Poradnik Językowy 5, 292–301.
Dubisz S. 2009: Dzieje języka polskiego jako problem badawczy w pracy historyka języka, Poradnik Językowy 3, 19‒34.
Dyboski R. 1931: Język angielski jako język światowy, Neofilolog 2, 57–62.
Hawrysz M., Steciąg M. 2014: Rozważania metodologiczne w kontekście badań statusu i prestiżu języka sąsiada na pograniczu polsko-saksońskim, Polonica XXXIV, 201–210.
Iwan K. 1972: Nauczanie języków obcych nowożytnych w Polsce w latach 1919‒1939. Koncepcje organizacyjno-programowe, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Jaroszewska A. 2014: O glottodydaktyce słowami glottodydaktyków, Języki Obce w Szkole 4, 54–55.
Kotlarska I. (w druku): Znajomość języka angielskiego jako wartość w świetle wybranych materiałów do nauki tego języka z lat 1788–1947 — przyczynek do badań nad dyskursem edukacyjnym.
Ligara B. 2011: Dwujęzyczność twórców literatury polskiej jako problem badawczy historii języka, LingVaria VI, 165–178.
Lipińska E. 2003: Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lipowska M. 1969: Koncepcje wychowania w polskich programach szkolnych okresu międzywojennego, Rozprawy z Dziejów Oświaty 12, 3–48.
Marcjanik M. 2008: Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mańczak-Wohlfeld E. 1996: Parę uwag o pierwszej gramatyce języka angielskiego wydanej w Polsce, Języki Obce w Szkole 5, 395–398.
Mańczak-Wohlfeld E. 2006: Angielsko-polskie kontakty językowe, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Podhajecka M. 2013: „English Self-Taught”: Self-Study Guides for Polish Learners of English (1860–1945), [in:] Piechurska-Kuciel E., Szymańska-Czaplak E. (eds.), Language in Cognition and Affect, Berlin: Springer, 315–343.
Podhajecka M. 2016: A history of Polish-English/English-Polish bilingual lexicography (1788–1947), Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Podhajecka M. 2018: Lektorzy języka angielskiego w Wilnie i Krakowie w okresie międzywojennym. Próba biograficzna, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 145, 2, 271–301.
Przyklenk J. 2018: Teksty obcojęzyczne i ko(n)teksty nauki języków obcych w dwudziestoleciu międzywojennym a kształcenie polonistyczne, [w:] Achtelik A., Graboń K. (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, T. 5: W kręgu (glotto)dydaktyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 128–142.
Rypel A. 2012: Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918–2010, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Sękowska E. 1994: Język zbiorowości polonijnych w krajach anglojęzycznych. Zagadnienia leksykalno-słowotwórcze, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Sękowska E. 2009: Język polskiej emigracji w świecie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Schramm E. 2008: Dzieje nauki języka angielskiego i innych języków nowożytnych w Polsce w okresie zaborów (od schyłku I do narodzin II Rzeczpospolitej), Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
Siwicka Z. 1933: Wychowanie obywatelsko-państwowe na tle języka angielskiego w szkole średniej, Neofilolog 1, 31–39.
Stasik F. 1985: Polska emigracja zarobkowa w Stanach Zjednoczonych Ameryki 1865–1914, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
SW — Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. 1900: Słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego i S-ki.
Thomason S.G. 2001: Language Contact. An Introduction, Washington, D.C.: Georgetown University Press.
Walczak B. 1997: Z problematyki wpływów angielskich w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku (rola Henryka Sienkiewicza w recepcji anglicyzmów), Slavia Occidentalis 54, 123–131.
Wilczyńska W. 2005: Czego potrzeba do udanej komunikacji interkulturowej?, [w:] Mackiewicz M. (red.), Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.
Żydek-Bednarczuk U. 2015: Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja międzykulturowa w glottodydaktyce, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.