Data Log
Ile jest negowania w negacji? – multimodalna analiza wystąpienia publicznego (pilotażowe badanie z elementami ilościowymi)
Kontakt: Sonia Gembalczyk
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 33 (2019): Socjolingwistyka
Abstrakt
Artykuł omawia pilotażowe badanie pojedynczego wystąpienia publicznego pod względem multimodalnych przejawów negowania ze szczególnym naciskiem na relacje pomiędzy znakami i oznakami negacji i afirmacji. Materiałem było nagranie audiowizualne anotowane w programie ELAN z zastosowaniem szablonu, który poza transkrypcją tekstu wypowiedzi umożliwia opis m.in. gestów rąk (z kilkunastoma szczegółowymi cechami), ruchów ramion i głowy, kierunku spojrzenia czy mimiki. Zaobserwowanie czasowych korelacji pomiędzy poszczególnymi środkami wyrażania pozwoliło na uchwycenie kilku podkategorii multimodalnych komunikatów o znaczeniu negującym: negacji definitywnych, negacji pozornie niespójnych, negacji wzmocnionych, negacji wyłącznie niewerbalnych, negacji ironicznych i negacji werbalnych z towarzyszeniem gestu wyrażającego niezaprzeczone treści.
Słowa kluczowe
- Allwood J. 2013: A framework for studying human multimodal communication, [in:] Rojc M., Campbell N. (eds.), Coverbal Synchrony in Human-Machine Interaction, Boca Raton, FL: CRC Press, Taylor & Francis Group, 17–39.
- Antas J. 2006: Gesty — obrazy pojęć i schematy myśli, [w:] Tabakowska E. (red.), Ikoniczność znaku. Słowo — przedmiot — obraz — gest, Kraków: Universitas, 181–212.
- Antas J. 2013: Semantyczność ciała: Gesty jako znaki myślenia [CD ROM], Łódź: Primum Verbum.
- Antas J., Gembalczyk S. 2017: The bodily expression of negation in Polish, Journal of Multimodal Communication Studies 4(1–2), 16–22, <http://jmcs.home.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2017/09/JMCS_2017_GESPIN.pdf>[27.08.2018].
- Bavelas Beavin J. 1994: Gestures as a part of speech: Methodological implications, Research on Language and Social Interaction 27(3), 201–221.
- Bergen B.K. 2017: Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie [Louder Than Words: The New Science of How the Mind Makes Meaning], tłum. Z. Lamża, Kraków: Copernicus Center Press.
- Bressem J., Müller C. 2014: The family of Away gestures: Negation, refusal and negative assesment, [in:] Müller C., Cienki A., Fricke E., Ladewig S.H., McNeill D., Bressem J. (eds.), Body — Language — Communication. An International Handbook on Multimodality in Human Interaction, vol. 2, 1592–1604.
- Brugman H., Wittenburg P., Levinson S.C., Kita S. 2002: Multimodal annotations in gesture and sign language studies, [in:] Rodriguez González M., Paz Suárez Araujo C. (eds.), Third international conference on language resources and evaluation, Paris: European Language Resources Association, <http://hdl.handle.net/11858/00-001M-0000-0013-1D0E-C> [13.03.2019].
- Dancygier B. 2012: Negation, stance, and subjectivity, [in:] Dancygier B., Sweetser E. (eds.), Viewpoint in Language: A Multimodal Perspective, Cambridge: Cambridge University Press, 69–96.
- Dancygier B.,Vandelanotte L. 2017: Viewpoint phenomena in multimodal communication, Cognitive Linguistics 28(3), 371–380.
- Ekman P., Friesen W. 1969: Nonverbal leakage and clues to deception, Psychiatry 1, 88–105.
- Gembalczyk S. 2018: Interakcyjny gest potakiwania w wystąpieniach publicznych, Socjolingwistyka 32, 191–209.
- Goffman E. 2006 [1967]: Rytuał interakcyjny, tłum. A. Szulżycka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Goldin-Meadow S. 1999: The role of gesture in communication and thinking, Trends in Cognitive Science 3, 11, <http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.114.4949&rep=rep1&type=pdf> [9.12.2018].
- Halliday M.A.K. 1975: Language as Social Semiotic: The Social Interpretation of Language and Meaning, Baltimore: University Park Press.
- Harrison S. 2009: The Expression of Negation through Grammar and Gesture, [in:] Zlatev J., Andrén M., Johansson Falck M., Lundmark C. (eds.), Studies in Language and Cognition, Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 421–435.
- Hostetter A.B., Alibali M.W. 2008: Visible embodiment. Gestures as simulated action, Psychonomic Bulletin & Review 15, 495, <https://doi.org/10.3758/PBR.15.3.495> [13.03.2019].
- Iedema R. 2013: Multimodalna analiza dyskursu. Resemiotyzacja na potrzeby dyskursów użytkowych, [w:] Duszak A., Kowalski G. (red.), Systemowofunkcjonalna analiza dyskursu, Kraków: Universitas, 197–227.
- Johnson M. 1987: The Body in the Mind. The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason, Chicago, London: The University of Chicago Press.
- Johnson M. 2015: Znaczenie ciała. Estetyka rozumienia ludzkiego, tłum. J. Płuciennik, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Karpiński M., Jarmołowicz-Nowikow E., Czoska A. 2015: Gesture annotation scheme development and application for entrainment analysis in task-oriented dialogues in diverse cultures, Proceedings of GESPIN 2015 Conference, Nantes, France, 161–166.
- Karpiński M., Klessa K. 2018: Methods, Tools and Techniques for Multimodal Analysis of Accommodation in Intercultural Communication, CMST 24(1), 29–41.
- Kendon A. 2002: Some uses of the headshake, Gesture 2, 2, 147–182.
- Kendon A. 2004: Gesture: Visible Action as Utterance, Cambridge: Cambridge University Press.
- Kress G.R. 2010: Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, London, New York: Routledge.
- Lakoff G. 2011 [1987]: Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle [Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind], tłum. M. Buchta, A. Kotarba, A. Skucińska, Kraków: Universitas.
- Lakoff G., Johnson M. 1988: Metafory w naszym życiu [Metaphors We Live By], tłum. T. Krzeszowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
- Maćkiewicz J. 2017: Badanie mediów multimodalnych — multimodalne badanie mediów, Studia Medioznawcze 2(69), <http://studiamedioznawcze.pl/article.php?date= 2017_2_69&content=mackie-wicz&lang=pl> [14.03.2018].
- McNeill D. 1992: Hand and mind. What Gestures Reveal about Thought, Chicago: University of Chicago Press.
- McNeill D. 2005: Gesture and Thought, Chicago–London: University of Chicago Press.
- Malisz Z., Karpiński M. 2010: Multimodal aspects of positive and negative responses in Polish task-oriented Dialogues, Proceedings of Speech Prosody, Chicago, 1–4, <http://www.isle.illinois.edu/speechprosody 2010/papers/100888.pdf> [26.02.2018].
- Mondada L. 2011: Understanding as an embodied, situated and sequential achievement in interaction, Journal of Pragmatics 43, 542–552.
- Poggi I. 2007: Mind, hands, face and body: A goal and belief view of multimodal communication, Berlin: Weidler.
- Schulz von Thun F. 2001: Sztuka rozmawiania 1. Analiza zaburzeń, tłum. P. Włodyga, Kraków: Wydawnictwo WAM.
- Turner M., Steen F. 2013: Multimodal Construction Grammar, <https://pdfs.semanticscholar.org/6291/60f90b28ecc834cfec172b73f838a5e565e5.pdf> [1.03.2018].
- Wittenburg P., Brugman H., Russel A., Klassmann A., Sloetjes H. 2006: ELAN: a Professional Framework for Multimodality Research, [in:] Proceedings of LREC 2006, Fifth International Conference on Language Resources and Evaluation, <http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2006/> [30.04.2017].
- Załazińska A. 2012: Metoda analizy środków niewerbalnych pojawiających się podczas wypowiedzi (na podstawie programu Kuba Wojewódzki), [w:] Nita A., Wasilewski J. (red.), Instrukcja obsługi tekstów: Metody retoryki, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 253–269.
- Zielińska K. 2018: Autoprezentacja 2.0. O sposobach (re)konstruowania wizerunku w przekazach multimodalnych — przyczynek do opisu zjawiska, Socjolingwistyka 32, 123–150.
Referencje
Allwood J. 2013: A framework for studying human multimodal communication, [in:] Rojc M., Campbell N. (eds.), Coverbal Synchrony in Human-Machine Interaction, Boca Raton, FL: CRC Press, Taylor & Francis Group, 17–39.
Antas J. 2006: Gesty — obrazy pojęć i schematy myśli, [w:] Tabakowska E. (red.), Ikoniczność znaku. Słowo — przedmiot — obraz — gest, Kraków: Universitas, 181–212.
Antas J. 2013: Semantyczność ciała: Gesty jako znaki myślenia [CD ROM], Łódź: Primum Verbum.
Antas J., Gembalczyk S. 2017: The bodily expression of negation in Polish, Journal of Multimodal Communication Studies 4(1–2), 16–22, <http://jmcs.home.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2017/09/JMCS_2017_GESPIN.pdf>[27.08.2018].
Bavelas Beavin J. 1994: Gestures as a part of speech: Methodological implications, Research on Language and Social Interaction 27(3), 201–221.
Bergen B.K. 2017: Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie [Louder Than Words: The New Science of How the Mind Makes Meaning], tłum. Z. Lamża, Kraków: Copernicus Center Press.
Bressem J., Müller C. 2014: The family of Away gestures: Negation, refusal and negative assesment, [in:] Müller C., Cienki A., Fricke E., Ladewig S.H., McNeill D., Bressem J. (eds.), Body — Language — Communication. An International Handbook on Multimodality in Human Interaction, vol. 2, 1592–1604.
Brugman H., Wittenburg P., Levinson S.C., Kita S. 2002: Multimodal annotations in gesture and sign language studies, [in:] Rodriguez González M., Paz Suárez Araujo C. (eds.), Third international conference on language resources and evaluation, Paris: European Language Resources Association, <http://hdl.handle.net/11858/00-001M-0000-0013-1D0E-C> [13.03.2019].
Dancygier B. 2012: Negation, stance, and subjectivity, [in:] Dancygier B., Sweetser E. (eds.), Viewpoint in Language: A Multimodal Perspective, Cambridge: Cambridge University Press, 69–96.
Dancygier B.,Vandelanotte L. 2017: Viewpoint phenomena in multimodal communication, Cognitive Linguistics 28(3), 371–380.
Ekman P., Friesen W. 1969: Nonverbal leakage and clues to deception, Psychiatry 1, 88–105.
Gembalczyk S. 2018: Interakcyjny gest potakiwania w wystąpieniach publicznych, Socjolingwistyka 32, 191–209.
Goffman E. 2006 [1967]: Rytuał interakcyjny, tłum. A. Szulżycka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Goldin-Meadow S. 1999: The role of gesture in communication and thinking, Trends in Cognitive Science 3, 11, <http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.114.4949&rep=rep1&type=pdf> [9.12.2018].
Halliday M.A.K. 1975: Language as Social Semiotic: The Social Interpretation of Language and Meaning, Baltimore: University Park Press.
Harrison S. 2009: The Expression of Negation through Grammar and Gesture, [in:] Zlatev J., Andrén M., Johansson Falck M., Lundmark C. (eds.), Studies in Language and Cognition, Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 421–435.
Hostetter A.B., Alibali M.W. 2008: Visible embodiment. Gestures as simulated action, Psychonomic Bulletin & Review 15, 495, <https://doi.org/10.3758/PBR.15.3.495> [13.03.2019].
Iedema R. 2013: Multimodalna analiza dyskursu. Resemiotyzacja na potrzeby dyskursów użytkowych, [w:] Duszak A., Kowalski G. (red.), Systemowofunkcjonalna analiza dyskursu, Kraków: Universitas, 197–227.
Johnson M. 1987: The Body in the Mind. The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason, Chicago, London: The University of Chicago Press.
Johnson M. 2015: Znaczenie ciała. Estetyka rozumienia ludzkiego, tłum. J. Płuciennik, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Karpiński M., Jarmołowicz-Nowikow E., Czoska A. 2015: Gesture annotation scheme development and application for entrainment analysis in task-oriented dialogues in diverse cultures, Proceedings of GESPIN 2015 Conference, Nantes, France, 161–166.
Karpiński M., Klessa K. 2018: Methods, Tools and Techniques for Multimodal Analysis of Accommodation in Intercultural Communication, CMST 24(1), 29–41.
Kendon A. 2002: Some uses of the headshake, Gesture 2, 2, 147–182.
Kendon A. 2004: Gesture: Visible Action as Utterance, Cambridge: Cambridge University Press.
Kress G.R. 2010: Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, London, New York: Routledge.
Lakoff G. 2011 [1987]: Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle [Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind], tłum. M. Buchta, A. Kotarba, A. Skucińska, Kraków: Universitas.
Lakoff G., Johnson M. 1988: Metafory w naszym życiu [Metaphors We Live By], tłum. T. Krzeszowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Maćkiewicz J. 2017: Badanie mediów multimodalnych — multimodalne badanie mediów, Studia Medioznawcze 2(69), <http://studiamedioznawcze.pl/article.php?date= 2017_2_69&content=mackie-wicz&lang=pl> [14.03.2018].
McNeill D. 1992: Hand and mind. What Gestures Reveal about Thought, Chicago: University of Chicago Press.
McNeill D. 2005: Gesture and Thought, Chicago–London: University of Chicago Press.
Malisz Z., Karpiński M. 2010: Multimodal aspects of positive and negative responses in Polish task-oriented Dialogues, Proceedings of Speech Prosody, Chicago, 1–4, <http://www.isle.illinois.edu/speechprosody 2010/papers/100888.pdf> [26.02.2018].
Mondada L. 2011: Understanding as an embodied, situated and sequential achievement in interaction, Journal of Pragmatics 43, 542–552.
Poggi I. 2007: Mind, hands, face and body: A goal and belief view of multimodal communication, Berlin: Weidler.
Schulz von Thun F. 2001: Sztuka rozmawiania 1. Analiza zaburzeń, tłum. P. Włodyga, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Turner M., Steen F. 2013: Multimodal Construction Grammar, <https://pdfs.semanticscholar.org/6291/60f90b28ecc834cfec172b73f838a5e565e5.pdf> [1.03.2018].
Wittenburg P., Brugman H., Russel A., Klassmann A., Sloetjes H. 2006: ELAN: a Professional Framework for Multimodality Research, [in:] Proceedings of LREC 2006, Fifth International Conference on Language Resources and Evaluation, <http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2006/> [30.04.2017].
Załazińska A. 2012: Metoda analizy środków niewerbalnych pojawiających się podczas wypowiedzi (na podstawie programu Kuba Wojewódzki), [w:] Nita A., Wasilewski J. (red.), Instrukcja obsługi tekstów: Metody retoryki, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 253–269.
Zielińska K. 2018: Autoprezentacja 2.0. O sposobach (re)konstruowania wizerunku w przekazach multimodalnych — przyczynek do opisu zjawiska, Socjolingwistyka 32, 123–150.