Numer

Tom 33 (2019): Socjolingwistyka

Data Log

Przesłane
15.03.2019
Zaakceptowano
26.06.2019
Opublikowane
22.12.2019

O problematyce kobiecej na płaszczyźnie językowej w kontekście zagadnienia równych szans w Polsce, Rosji i Bułgarii

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.33.8
Joanna Satoła-Staśkowiak
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
https://orcid.org/0000-0002-8821-2379
Wojciech Sosnowski
Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-9299-4505

Kontakt: Joanna Satoła-Staśkowiak

jstaskowiak@ahe.lodz.pl

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 33 (2019): Socjolingwistyka

Abstrakt

W artykule celem obserwacji stały się zagadnienia równego statusu kobiet i mężczyzn obserwowane na płaszczyźnie językowej w Polsce, Rosji i Bułgarii. Dotychczas języki polski, rosyjski i bułgarski nie były ze sobą konfrontowane pod kątem feminatywów. Badania przeprowadzone na podstawie obszernego materiału językowego wskazują na problem asymetrii językowej w tworzeniu nazw żeńskich w trzech językach słowiańskich z grupy zachodniej, wschodniej i południowej. Przeprowadzono konfrontację językową nazw zawodów i funkcji oraz wybrane zwyczaje językowe właściwe analizowanym językom.

Słowa kluczowe

feminatywa język bułgarski język polski język rosyjski asymetria językowa konfrontacja językowa androcentryzm feminitives Bulgarian language Polish language Russian language language asymmetry contrastive analysis androcentrism
Referencje
  1. Andrejčin L. 1969: Obrʺŝeniâ kʺm služitelki ženi, Bʺlgarski Ezik XIX, 1.
  2. Andrejčin L. 1974: Zaŝo prodʺlžavame da nazovavame i tituluvame ženite s forma za mʺžki rod?, Bʺlgarski Ezik XXIV, 5, 440–441.
  3. Babov K. 1964: Dumite v ruski ezik „kosmonavt — ženŝina-kosmonavt” i tehnite bʺlgarski sʺotvetstviâ, Bʺlgarski Ezik XIV, 2, 209–214.
  4. Berkutova V. 2017: Feminitivy v russkom âzyke: lingvističeskij aspekt, <https://docplayer.ru/44005004-Feminitivy-v-russkom-yazyke-lingvisticheskiy-aspekt.html> [20.02.2019].
  5. Bokale P. 2009: Profesor ili profesorka? Rodʺt na imenata, označavaŝi profesii v ukrainskiâ i bʺlgarskiâ ezik, Ezikov svât 7, 1, 7–29.
  6. Bralczyk J. 2014: Premiera, megiera, hetera. Prof. Bralczyk: już łatwiej być ministrą, 10.09.2014, <https://www.tvp.info/16784222/premiera-megiera-hetera-prof-bralczyk-juz-latwiej-byc-ministra> [21.09.2018].
  7. Cviková J. 2014: Ako používať rodovo vyvážený jazyk. Možnosti, otázky, príklady. Bratislava: Centrum vzdelávania MPSVR SR, <http://www.ruzovyamodrysvet.sk/chillout5_items/1/5/9/9/1599_8a6542.pdf>[21.09.2018].
  8. Dembska K. 2012: Tendencje rozwojowe polskich i rosyjskich nazw zawodowych kobiet na tle języka czeskiego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  9. Denisova А. 2002: Slovar’ gendernyh slov, Moskva: Informaciâ XXI vek.
  10. Dryjańska A. 2016: Przodkini, reformatorka, twórczyni. Żeńskie nazwy doczekały się własnego słownika, 18.02.2016, <http://natemat.pl/171807,przodkini-reformatorka-tworczyni-zenskie-nazwy-doczekaly-siewlasnego-slownika> [21.09.2018].
  11. Fufaeva I. 2018: Pani avtorka, ili O nečaânnom èksperimente s russkimi suffiksami, <https://trv-science.ru/2018/07/31/o-nechayannom-eksperimente-s-russkimi-suffiksami/> [31.07.2018].
  12. Garbackì U. 2016: Gìd pa femìnìzacyì belaruskaj movy, Wilno, < belorusians.co.uk> [21.09.2018].
  13. Georgiev B. 2012: Mʺžkiât i ženskiât rod pri sʺŝestvitelni za profesii i dlʺžnosti, <https://bogeo.net/2012/03/12/gender2/> [21.09.2018].
  14. Handke K. 2008: Językowe wyznaczniki płci. Socjologia języka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  15. Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. 2010: Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  16. Komander P. 2017: Żeńskie nazwy zawodów, czyli poślica i profesora, 19.03.2017, <http://secundum.pl/zenskie-nazwy-zawodow-czyli-kierownica-albo-elektryczka/> [21.09.2018].
  17. Koškova M., Satoła-Staśkowiak J. 2017: Všeobecný mužský rod a maskulinizácia v slovenskom, poľskom a bulharskom jazykovom prostredí, Slavica Slovaca 52(1), 3–15.
  18. Kozak A. 2012: Dorota Sumińska — weterynarka z miłości do zwierząt, 21.06.2012, <http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,11917522,Dorota_Suminska___weterynarka_z_milosci_do_zwierzat.html?disableRedirects=true> [21.09.2018].
  19. Krawczyk S. 2019: „Gender niszczył nasz język już w XVI wieku”, 4.02.2019, <http://magazynkontakt.pl/gender-niszczyl-nasz-jezyk-juz-w-xvi-wieku.html?fbclid=IwAR2GU5CwtBDbGG7NmV0q7Plz1aIdlMXMM2Ui286-rtcnn2auHRBGn4ro7cI> [2.03.2019].
  20. Krongauz M. 2018: «Avtorka», «nânʹ» i drugie feminitivy. Intervʹû s lingvistom Maksimom Krongauzom,<https://chrdk.ru/other/feminitivy> [29.03.2018].
  21. Leszczyńska A. 2001: Feministki o języku, Zadra 1(6), 30–32.
  22. Łaziński M. 2006: O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  23. Malinowski M. 2006: Psycholożka, socjolożka, reżyserka, Obcy język polski, 20.09.2006,<https://obcyjezykpolski.pl/psycholozka-socjolozka-rezyserka/> [21.09.2018].
  24. Miodek J. 2010: Socjolożka czy (pani) socjolog?, 24.09.2010, <http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/311691,jan-miodek-socjolozka-czy-pani-socjolog,id,t.html> [21.09.2018].
  25. Murdarov V. 2011: Tazi prodavač dnes obsluži edna advokat i edna ministʺr. Razvitie na ezika ili osakatâvane na ezika, <http://www.legalworld.bg/25351.tazi-prodavach-dnes-obsluji-edna-advokati-edna-ministyr-*.html> [21.09.2018].
  26. Murdarov V. 2012: Gramatičeski kolebaniâ pri novozaetite čuždi dumi, [w:] Magiâta na dumite. Ezikovedski izsledvaniâ v čest na prof. d.f.n. Liliâ Krumova-Cvetkova, Sofia: IBE BAN.
  27. Mycawka M. 2001: Produktywne formanty słowotwórcze we współczesnej polszczyźnie (wybrane zagadnienia), [w:] Machalewski K. (red.), Współczesna leksyka, cz. II, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  28. Piperski А. 2018: «V russkom âzyke mnogim ne hočetsâ sčitatʹmužskoj rod nemarkirovannym»: lingvist Aleksandr Piperski ob ispolʹzovanii feminitivov, <https://takiedela.ru/news/2018/01/22/feminitives_linguo/> [22.01.2018].
  29. Ritchie Key M. 1975: Male/Female Language, Metuchen, N.J.: The Scarecrow Press.
  30. Roszko R., Danuta R., Sosnowski W. 2018: Polsko-bułgarskie korpusy IS PAN i CLARIN PL, Slavica Lodziensia 2, 59–70.
  31. Satoła-Staśkowiak J. 2013: Contemporary Contrastive Studies of Polish, Bulgarian and Russian Neologisms versus Language Corpora, Cognitive Studies / Études cognitives 13, 143–160.
  32. Satoła-Staśkowiak J. 2018: O imionach i współczesnych nazwach zawodów w perspektywie płci — poglądowy szkic konfrontatywny, Językoznawstwo 1(12), 61–72.
  33. Šemčuk Û., Andreeva A. 2013: Feminizaciâ leksičeskih izmenenij kak problema gendernoj lingvistiki, Vestnik Baltijskogo federalʹnogo universiteta im. I. Kanta, Vyp. 2, 86–92.
  34. Sosnowski W. 2016: Forms of address as discrete modal operators, Cognitive Studies / Études cognitives 16, 23–32.
  35. Sumrova V. 2001–2002: Problemʺt za maskulinizaciâta na sʺŝestvitelnite imena, Bʺlgarski Ezik 1, 120–125.
  36. Vasilʹeva A. 2016: Naimenovaniâ lic ženskogo pola v russkom âzyke konca XX – načala XXI vekov: semantika, struktura, funkcionirovanie: avtoref.dis. na soiskanie učen. stepeni kand. filol. nauk: spec. 10.02.01, Russkij âzyk, Moskva.
  37. Vlahova R. 2001: Za nâkoi osobenosti na honorikativnata sistema v SBKE. Bʺlgarskiât Ezik prez XX v., Sofiâ.
  38. Wierzchoń M. 2012: Język a dyskryminacja ze względu na płeć [5.06.2014].
  39. Žukova I. 2013: Slovarʹ terminov mežkulʹturnoj kommunikacii, I.K. Žukova, M.G. Lebedʹko, Z.G. Prošina, N.G. Ûzefovič; red. M.G. Lebedʹko, Z.G. Prošina, Moskva: Flinta; Nauka.
Read More

Biogramy autorów

Joanna Satoła-Staśkowiak - Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Dr hab. prof. nadzw. Joanna Satoła-Staśkowiak – lingwistka: slawistka, polonistka i tłumaczka. Wykłada na dziennikarstwie, filologii obcej i filologii polskiej. Autorka artykułów, książek naukowych oraz słowników dwujęzycznych. Zainteresowana leksykologią, semantyką, technologiami językoznawczymi i korpusami językowymi. Redaktorka pism naukowych, członkini wielu komitetów redakcyjnych, międzynarodowych czasopism, a także polskich i zagranicznych rad naukowych. Uczestniczka w europejskich projektach naukowych, np. Mondilex, Clarin a także w międzynarodowych sieciach naukowych. Współautorka Paralelnego korpusu polsko-bułgarsko-rosyjskiego. Była prezeską Fundacji Slawistycznej w Warszawie. Wykładała na wielu uniwersytetach w Polsce i na świecie (np. w Sofii, Helsinkach, Kijowie). W latach 2006-2017 naukowczyni Instytutu Slawistyki PAN w Warszawie. Do roku 2017 członkini Rady Naukowej Instytutu Slawistyki PAN w Warszawie.
Prowadzi własne badania naukowe usankcjonowane formalnymi umowami prawnymi z Bułgarską Akademią Nauk, Słowacką Akademią Nauk i Ukraińską Akademią Nauk.
W latach 2016-2018 rektorka dwóch kadencji w Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Wojciech Sosnowski - Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

Wojciech Sosnowski, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa slawistycznego; adiunkt w Instytucie Slawistyki PAN, starszy wykładowca w Szkole Języków Obcych UW i Serwisie Językowym w College of Europe, specjalista w dziedzinie semantyki i leksykografii, autor cyklu publikacji „Ucz się z nami”, Paralelnego korpusu polsko-bułgarsko-rosyjskiego (Clarin – Pl); „Leksykonu odpowiedniości semantycznych w języku polskim, bułgarskim i rosyjskim”, „Leksykonu aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej” oraz ponad 40 artykułów naukowych z dziedziny językoznawstwa, socjolingwistyki i glottodydaktyki.

Statystyki
Przeczytano : 937 Pobrano: 1759

Downloads

Download data is not yet available.