Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Głosy przesiedleńców. Recenzja monografii Gabrieli Augustyniak-Żmudy, Biografie językowe przesiedleńców ze wschodnich województw II Rzeczypospolitej mieszkających w regionie lubuskim Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Fundacja Slawistyczna, seria Język na Pograniczach t. 47, Warszawa 2023, 379 ss.
Kontakt: Karina Stempel-Gancarczyk
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 38 Nr 1 (2024): Socjolingwistyka
Abstrakt
Recenzja poświęcona jest monografii naukowej Gabrieli Augustyniak-Żmudy Biografie językowe przesiedleńców ze wschodnich województw II Rzeczypospolitej mieszkających w regionie lubuskim opublikowanej w roku 2023 przez Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk i Fundację Slawistyczną jako 47. tom serii Język na Pograniczach. Autorka, badając biografie językowe swoich rozmówców, analizuje ich idiolekty. Celem dociekań naukowych staje się wskazanie (na podstawie badań ilościowych i jakościowych) ich istotnego zróżnicowania, zależnego od biografii językowej rozmówcy.
Słowa kluczowe
- Augustyniak-Żmuda, G. 2012. Kresowianie z krzeszyckich ziem. Opowieści przesiedleńców. Gorzów Wielkopolski: PWSZ.
- Augustyniak-Żmuda, G. 2023. Biografie językowe przesiedleńców ze wschodnich województw II Rzeczypospolitej mieszkających w regionie lubuskim. Warszawa: IS PAN (Fundacja Slawistyczna).
- Czarnecka, K., E. Dzięgiel, i A. Kravchuk. 2023. „Nazwa «mowa chachłacka» w relacjach powojennych przesiedleńców ze wschodu zamieszkałych w zachodniej Polsce”. LingVaria 2(36): 195–208.
- Czarnecka, K., E. Dzięgiel, i D. Ławrynow. 2022. Z kresów wschodnich na zachodnie. Relacje przesiedleńców z komentarzem językowym. T. II. Lwowskie. Kraków: IJP PAN.
- Czarnecka, K., E. Dzięgiel, i D. Ławrynow. 2023. Z kresów wschodnich na zachodnie. Relacje przesiedleńców z komentarzem językowym. T. III. Stanisławowskie i Wołyń. Kraków: IJP PAN.
- Czarnecka, K., A.D. Kowalska, i L. Yanushevska. 2021. Z kresów wschodnich na zachodnie. Relacje przesiedleńców z komentarzem językowym. T. I. Tarnopolskie. Kraków: IJP PAN.
- Dzięgiel, E. 2003. Polszczyzna na Ukrainie: Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
- Glaser, B.G., i A.L. Strauss. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej: Strategie badania jakościowego, przeł. M. Gorzko. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
- Głuszkowski, M. 2011. Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców rejonu suwalsko-augustowskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
- Gorzko, M. 2008. Procedury i emergencja: O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US.
- Grek-Pabisowa, I. 2002. Współczesne gwary polskie na Litwie i Białorusi: Fonetyka. Warszawa: IS PAN, SOW.
- Homa, E. 1979. Współczesne gwary Pomorza Środkowego: Studium socjolingwistyczne (Cz. 1). Słupsk: WSP w Słupsku.
- Karaś, H. 2017. Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych. Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
- Kaufmann, J.-C. 2010. Wywiad rozumiejący, przeł. A. Kapciak. Warszawa: Oficyna Naukowa.
- Kleszcz, K. 2001. Unifikacja języka mieszkańców wsi okolic Brzegu na Śląsku Opolskim: Studium socjolingwistyczne. Opole: Wydawnictwo UO.
- Konecki, K. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych: Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN.
- Kurzowa, Z. 2006. Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Kraków: Universitas.
- Leociak, J. 2009. Doświadczenia graniczne: Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji. Warszawa: IBL PAN.
- Lewaszkiewicz, T. 2017. Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Meng, K. 2004. „Russlanddeutsche Sprachbiographien – Rückblick auf ein Projekt”. W Leben mit mehreren Sprachen: Sprachbiographien / Vivre avec plusieurs langues: Biographies langagières, red. R. Franceschini, i J. Miecznikowski. Berne: Peter Lang, 97–117.
- Morita, K. 2006. Przemiany socjolingwistyczne w polskich społecznościach na Litwie (region trocki) i Białorusi (region iwieniecki): Studium porównawcze. Warszawa: IS PAN, SOW.
- Paryl, W. 1978. „Oddziaływanie języka literackiego na niektóre dialekty Ziem Zachodnich”. Studia Linguistica 4: 71–82.
- Rieger, J., I. Cechosz-Felczyk, i E. Dzięgiel. 2007. Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku: Cz. 2. Polszczyzna w Lwowskiem, Żytomierskiem i na Podolu: Teksty. Warszawa: Lexis; Wydawnictwo Naukowe Semper.
- Wyderka, B. 2001. „Przemiany językowe na ziemiach zachodnich i północnych”. W Najnowsze Dzieje Języków Słowiańskich: Język polski, red. S. Gajda. Opole: Wydawnictwo UO, 460–476.
- Zdaniukiewicz, A.A. 1972. „Procesy integracji językowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w świetle analizy ilościowej”. Prace Filologiczne 23: 283–288.
- Zielińska, A. 2002. Polska mniejszość na Litwie Kowieńskiej: Studium socjolingwistyczne. Warszawa: IS PAN, SOW.
- Zielińska, A. 2013. Mowa pogranicza: Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim. Warszawa: IS PAN, SOW.
- Źródła:
- „Lubuskie Wawrzyny – wyniki”. http://www.wawrzyny.norwid.net.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=428:lubuskie-wawrzyny-2023-wyniki&catid=79&Itemid=435 (3 marca 2024).
Referencje
Augustyniak-Żmuda, G. 2012. Kresowianie z krzeszyckich ziem. Opowieści przesiedleńców. Gorzów Wielkopolski: PWSZ.
Augustyniak-Żmuda, G. 2023. Biografie językowe przesiedleńców ze wschodnich województw II Rzeczypospolitej mieszkających w regionie lubuskim. Warszawa: IS PAN (Fundacja Slawistyczna).
Czarnecka, K., E. Dzięgiel, i A. Kravchuk. 2023. „Nazwa «mowa chachłacka» w relacjach powojennych przesiedleńców ze wschodu zamieszkałych w zachodniej Polsce”. LingVaria 2(36): 195–208.
Czarnecka, K., E. Dzięgiel, i D. Ławrynow. 2022. Z kresów wschodnich na zachodnie. Relacje przesiedleńców z komentarzem językowym. T. II. Lwowskie. Kraków: IJP PAN.
Czarnecka, K., E. Dzięgiel, i D. Ławrynow. 2023. Z kresów wschodnich na zachodnie. Relacje przesiedleńców z komentarzem językowym. T. III. Stanisławowskie i Wołyń. Kraków: IJP PAN.
Czarnecka, K., A.D. Kowalska, i L. Yanushevska. 2021. Z kresów wschodnich na zachodnie. Relacje przesiedleńców z komentarzem językowym. T. I. Tarnopolskie. Kraków: IJP PAN.
Dzięgiel, E. 2003. Polszczyzna na Ukrainie: Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Glaser, B.G., i A.L. Strauss. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej: Strategie badania jakościowego, przeł. M. Gorzko. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Głuszkowski, M. 2011. Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców rejonu suwalsko-augustowskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Gorzko, M. 2008. Procedury i emergencja: O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US.
Grek-Pabisowa, I. 2002. Współczesne gwary polskie na Litwie i Białorusi: Fonetyka. Warszawa: IS PAN, SOW.
Homa, E. 1979. Współczesne gwary Pomorza Środkowego: Studium socjolingwistyczne (Cz. 1). Słupsk: WSP w Słupsku.
Karaś, H. 2017. Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych. Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
Kaufmann, J.-C. 2010. Wywiad rozumiejący, przeł. A. Kapciak. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kleszcz, K. 2001. Unifikacja języka mieszkańców wsi okolic Brzegu na Śląsku Opolskim: Studium socjolingwistyczne. Opole: Wydawnictwo UO.
Konecki, K. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych: Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN.
Kurzowa, Z. 2006. Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Kraków: Universitas.
Leociak, J. 2009. Doświadczenia graniczne: Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji. Warszawa: IBL PAN.
Lewaszkiewicz, T. 2017. Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Meng, K. 2004. „Russlanddeutsche Sprachbiographien – Rückblick auf ein Projekt”. W Leben mit mehreren Sprachen: Sprachbiographien / Vivre avec plusieurs langues: Biographies langagières, red. R. Franceschini, i J. Miecznikowski. Berne: Peter Lang, 97–117.
Morita, K. 2006. Przemiany socjolingwistyczne w polskich społecznościach na Litwie (region trocki) i Białorusi (region iwieniecki): Studium porównawcze. Warszawa: IS PAN, SOW.
Paryl, W. 1978. „Oddziaływanie języka literackiego na niektóre dialekty Ziem Zachodnich”. Studia Linguistica 4: 71–82.
Rieger, J., I. Cechosz-Felczyk, i E. Dzięgiel. 2007. Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku: Cz. 2. Polszczyzna w Lwowskiem, Żytomierskiem i na Podolu: Teksty. Warszawa: Lexis; Wydawnictwo Naukowe Semper.
Wyderka, B. 2001. „Przemiany językowe na ziemiach zachodnich i północnych”. W Najnowsze Dzieje Języków Słowiańskich: Język polski, red. S. Gajda. Opole: Wydawnictwo UO, 460–476.
Zdaniukiewicz, A.A. 1972. „Procesy integracji językowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w świetle analizy ilościowej”. Prace Filologiczne 23: 283–288.
Zielińska, A. 2002. Polska mniejszość na Litwie Kowieńskiej: Studium socjolingwistyczne. Warszawa: IS PAN, SOW.
Zielińska, A. 2013. Mowa pogranicza: Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim. Warszawa: IS PAN, SOW.
Źródła:
„Lubuskie Wawrzyny – wyniki”. http://www.wawrzyny.norwid.net.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=428:lubuskie-wawrzyny-2023-wyniki&catid=79&Itemid=435 (3 marca 2024).