Pragmatyczne znaczenia predykatu modalnego móc w konstrukcjach konwersacyjnych dzieci przedszkolnych
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 30 (2016): Socjolingwistyka
Abstrakt
W pracy koncentrujemy się głównie na określeniu zakresu użycia pragmatycznych wariantów znaczenia predykatu modalnego móc w konstrukcjach konwersacyjnych dzieci przedszkolnych. Opis konkretnych realizacji orzeczeń modalnych w wypowiedzeniach dotyczy niektórych aspektów modalności zdaniowej i fakultatywnej oraz wybranych zagadnień systemowych, sytuacyjnych i interakcyjnych języka. Biorąc pod uwagę kontekst pragmatycznojęzykowy i interakcyjny konstrukcji modalnych i innych, obecnych w tekstach, zwracamy uwagę na jakość kompetencji dyskursywnej dzieci przedszkolnych.
Słowa kluczowe
- Awdiejew A. 2007: Gramatyka interakcji werbalnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Awdiejew A., Habrajska G. 2006: Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 2, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
- Bartnicka B. 1982: Funkcje semantyczno-składniowe bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
- Boniecka B. 1976: O pojęciu modalności (przegląd problemów badawczych), Język Polski LVI, 99–110.
- Boniecka B. 1995: Pragmatyczne aspekty wypowiedzi dziecięcych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
- Duszak A., Kowalski G. (red.) 2013: Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu, Kraków: Universitas.
- Grzegorczykowa R. 1990: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa: PWN.
- Halliday M.A.K. 1980: Uczenie się znaczeń, [w:] Shugar G. W., Smoczyńska M. (red.), Badania nad rozwojem języka dziecka, Warszawa: PWN, 514–556.
- Jędrzejko E. 1987: Semantyka i składnia polskich czasowników deontycznych, Wrocław.
- Kielar-Turska M. 1989: Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków: Wydawnictwo UJ.
- Kielar-Turska M., Białecka-Pikul M. 1993: Dziecko i komunikacja: lingwistyczny, społeczny i po znawczy aspekt badań, Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej 1, 3, 3–19.
- Kryzia W. 2005: Polskie i słoweńskie predykaty modalne o znaczeniu ‘chcieć’, ‘moc’, ‘musieć’, ‘powinien’ na poszerzonym tle słowiańskim, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
- Ligara B. 1997: Polskie czasowniki modalne i ich francuskie ekwiwalenty tłumaczeniowe, Krakow: Universitas.
- Meunier A. 1981: Grammaires du francais et modalites. Materiaux pour l’histoire d’une nebuleuse, DRLAV 25, 119–144.
- Morris C. W. 1938: Foundations of the theory of signs, International Encyclopedia of Unified Sciences 1, nr 2, Chicago: Chicago University Press.
- Nęcki Z. 2000: Komunikacja międzyludzka, Kraków: Antykwa.
- Ożog K. 1990: Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego CMXIII, Prace Językoznawcze 98.
- Rancew-Sikora D. 2007: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa: Wydawnictwo Trio
- Rytel D. 1982: Leksykalne środki wyrażania modalności w języku czeskim i polskim, „Monografie Slawistyczne” 47, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
- Rzeźnicka-Krupa J. 2000: Miejsce i rola komunikacji alternatywnej i wspomaganej w systemie kształcenia polskich logopedów, [w:] Łuczyński E. (red.), Kształcenie logopedyczne. Cele i formy, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 68–73.
- Searle J. 1975: Indirect speech acts, [w:] Cole P., Morgan J. L. (red.), Syntax and Semantics, vol. 3, New York.
- Shugar G. W. 1997: Dyskurs dziecięcy. Początki i źródła rozwoju, [w:] Ożdżyński J., Rittel T. (red.), Dyskurs edukacyjny, Kraków, 11–19.
- Shugar G. W., Bokus B. 1988: Twórczość językowa dziecka w sytuacji zabawowo-zadaniowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
- Warchala J. 1991: Dialog potoczny a tekst, Katowice: Uniwersytet Śląski.
- Żydek-Bednarczuk U. 1994: Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Referencje
Awdiejew A. 2007: Gramatyka interakcji werbalnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Awdiejew A., Habrajska G. 2006: Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 2, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Bartnicka B. 1982: Funkcje semantyczno-składniowe bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Boniecka B. 1976: O pojęciu modalności (przegląd problemów badawczych), Język Polski LVI, 99–110.
Boniecka B. 1995: Pragmatyczne aspekty wypowiedzi dziecięcych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Duszak A., Kowalski G. (red.) 2013: Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu, Kraków: Universitas.
Grzegorczykowa R. 1990: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa: PWN.
Halliday M.A.K. 1980: Uczenie się znaczeń, [w:] Shugar G. W., Smoczyńska M. (red.), Badania nad rozwojem języka dziecka, Warszawa: PWN, 514–556.
Jędrzejko E. 1987: Semantyka i składnia polskich czasowników deontycznych, Wrocław.
Kielar-Turska M. 1989: Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Kielar-Turska M., Białecka-Pikul M. 1993: Dziecko i komunikacja: lingwistyczny, społeczny i po znawczy aspekt badań, Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej 1, 3, 3–19.
Kryzia W. 2005: Polskie i słoweńskie predykaty modalne o znaczeniu ‘chcieć’, ‘moc’, ‘musieć’, ‘powinien’ na poszerzonym tle słowiańskim, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Ligara B. 1997: Polskie czasowniki modalne i ich francuskie ekwiwalenty tłumaczeniowe, Krakow: Universitas.
Meunier A. 1981: Grammaires du francais et modalites. Materiaux pour l’histoire d’une nebuleuse, DRLAV 25, 119–144.
Morris C. W. 1938: Foundations of the theory of signs, International Encyclopedia of Unified Sciences 1, nr 2, Chicago: Chicago University Press.
Nęcki Z. 2000: Komunikacja międzyludzka, Kraków: Antykwa.
Ożog K. 1990: Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego CMXIII, Prace Językoznawcze 98.
Rancew-Sikora D. 2007: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa: Wydawnictwo Trio
Rytel D. 1982: Leksykalne środki wyrażania modalności w języku czeskim i polskim, „Monografie Slawistyczne” 47, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Rzeźnicka-Krupa J. 2000: Miejsce i rola komunikacji alternatywnej i wspomaganej w systemie kształcenia polskich logopedów, [w:] Łuczyński E. (red.), Kształcenie logopedyczne. Cele i formy, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 68–73.
Searle J. 1975: Indirect speech acts, [w:] Cole P., Morgan J. L. (red.), Syntax and Semantics, vol. 3, New York.
Shugar G. W. 1997: Dyskurs dziecięcy. Początki i źródła rozwoju, [w:] Ożdżyński J., Rittel T. (red.), Dyskurs edukacyjny, Kraków, 11–19.
Shugar G. W., Bokus B. 1988: Twórczość językowa dziecka w sytuacji zabawowo-zadaniowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Warchala J. 1991: Dialog potoczny a tekst, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Żydek-Bednarczuk U. 1994: Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.