Segment streszczający recenzji cenzorskiej (na materiale GUKPPiW z roku 1950)
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 30 (2016): Socjolingwistyka
Abstrakt
W artykule omawiam segment streszczający recenzji cenzorskiej. Przedmiotem analizy są wybrane materiały archiwalne GUKPPiW z roku 1950. W pierwszej części charakteryzuję segment streszczający ze względu na następujące kryteria: cel, kanał komunikacji oraz kryterium wierności tekstowi. W następnej części wskazuję na stałe elementy organizujące wypowiedź cenzorską, takie jak: odtworzenie ciągu przyczynowo- skutkowego recenzowanego utworu, charakterystykę postaci czy stosowanie formuł inicjalnych. W części ostatniej podnoszę kwestię jednej z podstawowych cech definicyjnych streszczenia, czyli obiektywizmu. Wykazuję, że funkcjonariusze z Mysiej, mając „rację z urzędu”, nierzadko zachowywali jedynie pozory obiektywizmu.
Słowa kluczowe
- Bar J. 1982: Dydaktyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Skrypt dla studentów filologii polskiej, Opole.
- Bartmiński J. 1992: Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Typy tekstów. Zbiór studiów, Warszawa, 7–14.
- Budrowska K. 2009: Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948-1958, Białystok.
- Fik M. 1996: Cenzor jako współautor, [w:] Wojnowska B. (red.), Literatura i władza, Warszawa, 131–147.
- Gajda S. 1982: Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.
- Grzenia J. 1996: Streszczenie jako forma poetycka, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Tekst i jego odmiany, Warszawa.
- Kostkiewiczowa T. 2008: Streszczenie, [w:] Sławiński J. (red.), Słownik terminów literackich, wyd. 5, Wrocław, 525.
- Kozłowski K. 2013: Krzysztof Kozłowski o cenzurze w PRL, [wywiad, nagranie video], http://www.youtube.com/watch?v=yTTGAg_Xgt8 [19 lipca 2015].
- Marciszewski W. 1981: Metody analizy tekstu naukowego, Warszawa.
- Marciszewski W. 1970: Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, Studia Semiotyczne 1, wyd. i wstęp J. Pelc, 151–169.
- Nagajowa M. 1985: Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa.
- Śmietało K. 2008: Jak uczyć się szybciej i skuteczniej?, [w:] Wyrównywanie szans edukacyjnych polskiej wsi. Internetowe centra edukacyjno-oświatowe na wsi, Białystok, 34–54.
- Trzęsicki T. 1986: Streszczenie jako operacja nad tematyczno-rematyczną strukturą tekstu, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Teoria tekstu, Wrocław.
- Wiśniewska-Grabarczyk A. 2016: Recenzja cenzorska Polski Ludowej, Zagadnienia Rodzajów Literackich 2016, nr 59 (117), z. 1, 97–103.
- Wojtasiewicz O. A. 1997: Próba formalnej definicji pojęcia streszczenia, Studia Semiotyczne, 185–191.
- Wójcik J. 1985: Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu, [w:] Dietrich J., Wójcik J., Nauczanie języka polskiego w klasie 6. Książka przedmiotowo-metodyczna, Warszawa.
- Woźniak-Łabieniec M. 2011: Wokół recepcji Traktatu polemicznego Witolda Wirpsza. Głosy o Miłoszu w roku 1951 w świetle dokumentów cenzury, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, z. 4, 152–163.
Referencje
Bar J. 1982: Dydaktyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Skrypt dla studentów filologii polskiej, Opole.
Bartmiński J. 1992: Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Typy tekstów. Zbiór studiów, Warszawa, 7–14.
Budrowska K. 2009: Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948-1958, Białystok.
Fik M. 1996: Cenzor jako współautor, [w:] Wojnowska B. (red.), Literatura i władza, Warszawa, 131–147.
Gajda S. 1982: Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.
Grzenia J. 1996: Streszczenie jako forma poetycka, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Tekst i jego odmiany, Warszawa.
Kostkiewiczowa T. 2008: Streszczenie, [w:] Sławiński J. (red.), Słownik terminów literackich, wyd. 5, Wrocław, 525.
Kozłowski K. 2013: Krzysztof Kozłowski o cenzurze w PRL, [wywiad, nagranie video], http://www.youtube.com/watch?v=yTTGAg_Xgt8 [19 lipca 2015].
Marciszewski W. 1981: Metody analizy tekstu naukowego, Warszawa.
Marciszewski W. 1970: Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, Studia Semiotyczne 1, wyd. i wstęp J. Pelc, 151–169.
Nagajowa M. 1985: Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa.
Śmietało K. 2008: Jak uczyć się szybciej i skuteczniej?, [w:] Wyrównywanie szans edukacyjnych polskiej wsi. Internetowe centra edukacyjno-oświatowe na wsi, Białystok, 34–54.
Trzęsicki T. 1986: Streszczenie jako operacja nad tematyczno-rematyczną strukturą tekstu, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Teoria tekstu, Wrocław.
Wiśniewska-Grabarczyk A. 2016: Recenzja cenzorska Polski Ludowej, Zagadnienia Rodzajów Literackich 2016, nr 59 (117), z. 1, 97–103.
Wojtasiewicz O. A. 1997: Próba formalnej definicji pojęcia streszczenia, Studia Semiotyczne, 185–191.
Wójcik J. 1985: Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu, [w:] Dietrich J., Wójcik J., Nauczanie języka polskiego w klasie 6. Książka przedmiotowo-metodyczna, Warszawa.
Woźniak-Łabieniec M. 2011: Wokół recepcji Traktatu polemicznego Witolda Wirpsza. Głosy o Miłoszu w roku 1951 w świetle dokumentów cenzury, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, z. 4, 152–163.