Dwa modele titoizmu. Lingwistyczne badania nad ideologią realnosocjalistycznej Jugosławii
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 31 (2017): Socjolingwistyka
Abstrakt
Dyskurs polityczny państw zachodnich Bałkanów w latach 1945–1980 można nazwać ideologią titoizmu i przynajmniej po części scharakteryzować dzięki badaniu tekstów przemówień czy artykułów marszałka Josipa Broza-Tity. Uwzględniająca kontekst społeczno-polityczny analiza ilościowa występujących w nich słów kluczowych i kolokacji pozwala natomiast na wykrycie dwóch zasadniczych odmian tej ideologii (wcześniejszego, modelu N, odwołującego się do pojęcia „ludu, narodu” i późniejszego modelu Z, korzystającego z koncepcji „państwa” i „kraju”), których transformacja przebiegała w latach 50. i 60. XX w. Niniejszy artykuł stanowi próbę opisu obu modeli, ich metaforyki i głównych tematów przez pryzmat najczęstszych słów kluczowych i kolokacji.
Słowa kluczowe
- Agić Ž., Ljubešić N., Merkler D. 2013: Lemmatization and Morphosyntactic Tagging of Croatian and Serbian, [w:] Piskorski J., Pivovarova L., Šnajder J., Tanev H., Yangarber R. (red.), Proceedings of the 4th Biennial International Workshop on Balto-Slavic Natural Language Processing (BSNLP 2013), Sofia: Association for Computational Linguistics, 48–57.
- Baker P., Gabrielatos C., Khosravinik M., Krzyżanowski M., McEnery T., Wodak R. 2008: A useful methodological synergy? Combining critical discourse analysis and corpus linguistics to examine discourses of refugees and asylum seekers in the UK press, Discourse and Society 27(3), 273–306.
- Canovan M. 1999: Trust the People! Populism and the Two Faces of Democracy, Political Studies 47(1), 2–16.
- Czerwiński M. 2016: Topografija DRUGOG na hrvatskoj imaginarnoj mapi. Između konceptualizacije i demonizacije u prozi s ratnom tematikom, [w:] Pišković T., Vučković T. (red.), Drugi. Alteritet, identitet, kontakt u hrvatskome jeziku, književnosti i kulturi. Zbornik radova 44. seminara Zagrebačke slavističke škole, Zagreb: Zagrebačka slavistička škola. Hrvatski seminar za slaviste.
- Dijk T.A. van 2002: Political discourse and Ideology, [w:] Lorda C.U., Ribas M. (red.), Analisi del discurs polític, Barcelona: IULA, 15–34.
- Felczak W., Wasilewski T. 1985: Historia Jugosławii, Warszawa: Ossolineum.
- Fellbaum Ch. (red.) 1998: WordNet: An Electronic Lexical Database, Cambridge, MA: MIT Press.
- Koren S. 2013: Drugi svjetski rat u govorima i člancima Josipa Broza Tita, [w:] Roksandić D., Cvijović Javorina I. (red.), Intelektualci i rat: 1939–1947. Zbornik radova iz Desničinih susreta 2012. Dio I, Zagreb: FF-press, 197–228.
- Laclau E. 2005: Populism: What’s in a Name?, [w:] Panizza F. (red.), Populism and the Mirror of Democracy, London: Verso.
- Laclau E., Mouffe Ch. 2001: Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: Verso.
- Lakoff G. 1987: Women, Fire, and Dangerous Things, Chicago: University of Chicago Press.
- Lakoff G., Johnson M. 1980: Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press.
- Lakoff G. 1987: Women, Fire, and Dangerous Things, Chicago: University of Chicago Press.
- Lilly C.S. 2000: Power and Persuasion. Ideology and Rhetoric in Communist Yugoslavia 1944–1953, Boulder: Westview Press.
- Lilly C.S. 2000: Power and Persuasion. Ideology and Rhetoric in Communist Yugoslavia 1944–1953, Boulder: Westview Press.
- Marković S. 1996: Celokupna dela. Knjiga 11, Beograd.
- Perovic J. 2007: The Tito–Stalin split: a reassessment in light of new evidence, Journal of Cold War Studies 9(2), s. 32–63, <http://www.zora.uzh.ch/62735/1/Perovic_Tito.pdf> [15.03.2017].
- Rapacka J. 1997: Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
- Wierzbicka A. 1997: Understanding Cultures through Their Key Words: English, Russian, Polish, German, and Japanese, Oxford: Oxford University Press.
- Woodward S. 1995: Socialist Unemployment: The Political Economy of Yugoslavia, 1945–1990, Princeton: Princeton University Press.
Referencje
Agić Ž., Ljubešić N., Merkler D. 2013: Lemmatization and Morphosyntactic Tagging of Croatian and Serbian, [w:] Piskorski J., Pivovarova L., Šnajder J., Tanev H., Yangarber R. (red.), Proceedings of the 4th Biennial International Workshop on Balto-Slavic Natural Language Processing (BSNLP 2013), Sofia: Association for Computational Linguistics, 48–57.
Baker P., Gabrielatos C., Khosravinik M., Krzyżanowski M., McEnery T., Wodak R. 2008: A useful methodological synergy? Combining critical discourse analysis and corpus linguistics to examine discourses of refugees and asylum seekers in the UK press, Discourse and Society 27(3), 273–306.
Canovan M. 1999: Trust the People! Populism and the Two Faces of Democracy, Political Studies 47(1), 2–16.
Czerwiński M. 2016: Topografija DRUGOG na hrvatskoj imaginarnoj mapi. Između konceptualizacije i demonizacije u prozi s ratnom tematikom, [w:] Pišković T., Vučković T. (red.), Drugi. Alteritet, identitet, kontakt u hrvatskome jeziku, književnosti i kulturi. Zbornik radova 44. seminara Zagrebačke slavističke škole, Zagreb: Zagrebačka slavistička škola. Hrvatski seminar za slaviste.
Dijk T.A. van 2002: Political discourse and Ideology, [w:] Lorda C.U., Ribas M. (red.), Analisi del discurs polític, Barcelona: IULA, 15–34.
Felczak W., Wasilewski T. 1985: Historia Jugosławii, Warszawa: Ossolineum.
Fellbaum Ch. (red.) 1998: WordNet: An Electronic Lexical Database, Cambridge, MA: MIT Press.
Koren S. 2013: Drugi svjetski rat u govorima i člancima Josipa Broza Tita, [w:] Roksandić D., Cvijović Javorina I. (red.), Intelektualci i rat: 1939–1947. Zbornik radova iz Desničinih susreta 2012. Dio I, Zagreb: FF-press, 197–228.
Laclau E. 2005: Populism: What’s in a Name?, [w:] Panizza F. (red.), Populism and the Mirror of Democracy, London: Verso.
Laclau E., Mouffe Ch. 2001: Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: Verso.
Lakoff G. 1987: Women, Fire, and Dangerous Things, Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff G., Johnson M. 1980: Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff G. 1987: Women, Fire, and Dangerous Things, Chicago: University of Chicago Press.
Lilly C.S. 2000: Power and Persuasion. Ideology and Rhetoric in Communist Yugoslavia 1944–1953, Boulder: Westview Press.
Lilly C.S. 2000: Power and Persuasion. Ideology and Rhetoric in Communist Yugoslavia 1944–1953, Boulder: Westview Press.
Marković S. 1996: Celokupna dela. Knjiga 11, Beograd.
Perovic J. 2007: The Tito–Stalin split: a reassessment in light of new evidence, Journal of Cold War Studies 9(2), s. 32–63, <http://www.zora.uzh.ch/62735/1/Perovic_Tito.pdf> [15.03.2017].
Rapacka J. 1997: Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Wierzbicka A. 1997: Understanding Cultures through Their Key Words: English, Russian, Polish, German, and Japanese, Oxford: Oxford University Press.
Woodward S. 1995: Socialist Unemployment: The Political Economy of Yugoslavia, 1945–1990, Princeton: Princeton University Press.