Numer

Tom 35 (2021): Socjolingwistyka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Wczesna nauka czytania i pisania dzieci dwujęzycznych. Transfer umiejętności i dwujęzyczność w czytaniu i piśmie

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.35.5
Robert Debski
Jagiellonian University in Cracow, Poland
https://orcid.org/0000-0001-7417-8467
Agnieszka Rabiej
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-9360-6794

Kontakt: Robert Debski

robert.debski@uj.edu.pl

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 35 (2021): Socjolingwistyka

Abstrakt




Celem artykułu jest (1) wyjaśnienie wpływu wczesnej nauki czytania w języku społecznościowym na naukę czytania w języku dodatkowym oraz osiągnięcia przez dziecko dwujęzyczności w czytaniu i piśmie, a także (2) wskazanie na potrzebę tworzenia materiałów dydaktycznych wspierających naukę czytania i pisania w językach społecznościowych w Australii. Krytyczny przegląd literatury z zakresu wczesnej nauki czytania i pisania oraz dwujęzycznego rozwoju dzieci pokazuje, że interakcja pomiędzy językami w procesie rozwoju dwujęzyczności w czytaniu i piśmie jest procesem złożonym i wykazuje istnienie pozytywnego wpływu wczesnych umiejętności czytania w języku społecznościowym na naukę czytania w języku dodatkowym w latach późniejszych. Należy projektować materiały dydaktyczne, które stymulują taki pozytywny transfer oraz dwujęzyczność w czytaniu i piśmie, jak pokazuje omówiony w artykule projekt.




Słowa kluczowe

dwujęzyczność w czytaniu i piśmie wczesna nauka czytania dwujęzyczność języki społecznościowe biliteracy emergent literacy bilingualism community languages
Referencje
  1. Bialystok, E. 2002. “Acquisition of literacy in bilingual children: a framework for research”. Language Learning (52) 1: 159–199.
  2. Bialystok, E., R. Barac, A. Blaye, and D. Poulin-Dubois. 2010. “Word mapping and executive functioning in young monolingual and bilingual children”. Journal of Cognition and Development (11) 4: 485–508. Bradley, L., and P. Bryant. 1983. “Categorizing
  3. sounds and learning to read: A causal connection”. Nature 301: 419–421.
  4. Brito, N., and R. Barr. 2012. “Influence of bilingualism on memory generalization during infancy”. Developmental Science (15) 6: 812– 816.
  5. Cárdenas-Hagan, E., C.D. Carlson, and S.D. Pollard-Durodola. 2007. “The cross-linguistic transfer of early literacy skills: The role of initial L1 and L2 skills and language of instruction”. Language Speech and Hearing Services in Schools 38: 249–259. DOI: 10.1044/0161-1461(2007/026).
  6. Cieszyńska, J. 2005. Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji [Teaching to Read – Step by Step. How to Prevent Dyslexia]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej. Cieszyńska, J. 2012a. Samogłoski [Vowels]. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
  7. Cieszyńska, J. 2012b. Wyrażenia dźwiękonaśladowcze [Onomatopoeic Expressions]. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
  8. Clyne, M. 1991. Community Languages: The Australian Experience. New York: Cambridge University Press.
  9. Clyne, M. 2005. Australia’s Language Potential. Sydney: University of New South Wales Press.
  10. Coady, J. 1979. “A psycholinguistic model of the ESL reader”. In Reading in a Second Language, eds. M. Ronald and B. Bruce. Rowley: Newbury House Publishers, 5–12.
  11. Costa, H.C., H. Perdry, C. Soria, S. Pulgar, F. Cusin, and G. Dellatolas. 2013. “Emergent literacy skills, behavior problems and familial antecedents of reading difficulties: A follow-up study of reading achieve- ment from kindergarten to fifth grade”. Research in Developmental Disabilities, (34) 3: 1018–1034. DOI: 10.1016/j.ridd.2012.11.029.
  12. Cummins, J. 2017. “Teaching for transfer in multilingual school contexts”. In Bilingual and Multilingual Education.
  13. Encyclopedia of Language and Education (3rd ed.), eds. O. Garcia, A. Lin and S. May. Cham: Springer. DOI: 10.1007/978-3-319-02258-1_8.
  14. Debski, R. 2018. “Parental understandings of bilingualism in the Polish community in Australia”. Ba- bel (53) 1: 22–29.
  15. Dębski, R., A. Rabiej, and M. Szelc-Mays. 2016. Program wczesnej nauki czytania wraz z przewodnikiem dla rodziców i nauczycieli dzieci dwujęzycznych [Early Reading Program and Handbook for Parents and Teachers of Bilingual Children]. Kraków: Avalon.
  16. Giménez, A., A. Ortiz, M. López-Zamora, A. Sánchez, and J.L. Luque. 2017. “Parents’ reading history as an indicator of risk for reading difficulties”. Annales of Dyslexia (67) 3: 259–280.
  17. Goswami, U., and P.E. Bryant. 1990. Phonological Skills and Learning to Read. Hove: Psychology Press.
  18. Hiebert, E.H. 1988. “The role of literacy experiences in early childhood programs”. The Elementary School Journal (89) 2: 161–171.
  19. Hildebrand, V.L., and L.A. Bader. 1992. “An exploratory study of parents’ involvement in their child’s emerging literacy skills”. Reading Improvement (29) 3: 163–170.
  20. Jurek, A. 2012. Metody nauki czytania i pisania z perspektywy trudności uczniów [A Student Perspective on the Difficulty of the Methods of Teaching Reading]. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis. Kalb, G., and J.C. van Ours. 2014. “Reading to young children: A head-start in life?”. Economics of Education Review 40: 1–24. DOI: 10.1016/j.econedurev.2014.01.002.
  21. Maćkowiak, J. 1958. Metodyka nauki czytania i pisania [The Methodology of Literacy Development]. Poznań: Zaoczne Studium Nauczycielskie.
  22. Maćkowiak, J. and A. 1958. Mam 7 lat. Książeczka przedelementarzowa [I Am 7. Before I Get My First School Reader]. Warszawa: Wydawnictwa Oświatowe “Wspólna Sprawa”.
  23. Madelska, L. 2010. Bliźniacze słowa. Test przesiewowy do badania dojrzałości szkolnej w zakresie percepcji i wymowy dzieci wielojęzycznych [Twin Words. A school Readiness Screening Test of Visual Perception and Articulation for Multilingual Children]. Lublin: Polonijne Centrum Nauczycielskie.
  24. Marian, V., and A. Shook. 2012. “The cognitive benefits of being bilingual”. Cerebrum: The Dana Forum on Brains Science 13. National Early Literacy Panel. 2008. Developing early literacy: Report of the National Early Literacy Panel. Washington, DC: National Institute for Literacy.
  25. Neumann, M. 2014. “Using environmental print to foster emergent literacy in children from a low-SES community”. Early Childhood Research Quarterly (29) 3: 310–318.
  26. Oliver, M., M. Carreiras, and P.M. Paz-Alonso. 2017. “Functional dynamics of dorsal and ventral reading networks in bilinguals”. Cerebral Cortex (27) 12: 5431–5443. DOI: 10.1093/cercor/bhw310.
  27. Pérez, B. 2004. Sociocultural Contexts of Language and Literacy. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  28. Pinto, G., L. Bigozzi, B.A. Gamannossi, and C. Vezzani. 2012. “Emergent literacy and early writing skills”. The Journal of Genetic Psychology (173) 3: 330–354. DOI: 10.1080/00221325.2011.609848.
  29. Prior, A., and B. MacWhinney. 2010. “A bilingual advantage in task switching”. Bilingualism: Language and Cognition (13) 2: 253–262.
  30. Probert, T., and M. de Vos. 2016. “Word recognition strategies amongst isiXhosa/English bilingual learners: The interaction of orthography and language of learning and teaching”. Reading and Writing (7) 1. DOI: doi.org/10.4102/rw.v7i1.84.
  31. Rabiej, A. 2008. “Postawy i preferencje językowe młodszych uczniów szkół polonijnych” [“Attitudes and Language Preferences of Students Taking Early Education at Polish Schools Abroad”]. In W poszu- kiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku [Searching for New Solutions. Teaching Polish as a Foreign Language at the Threshold of the 21st Century], eds. W.T. Miodunka and A. Seretny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 481–490.
  32. Rabiej, A., M. Szelc-Mays, and R. Dębski. 2016. Czytam, bo lubię! [I Read and I Like It], p. 1–3. Kraków: Avalon.
  33. Reese, L., H. Garnier, R. Gallimore, and C. Goldenberg. 2000. “Longitudinal analysis of the antecedents of emergent Spanish
  34. literacy and middle-school English reading achievement of Spanish-speaking stu- dents”. American Educational Research Journal (37) 3: 633–662. DOI: 10.3102/00028312037003633.
  35. Roberts, J., J. Jurgens, and M. Burchinal. 2005. “The role of home literacy practices in preschool children’s language and emergent literacy skills”. Journal of Speech, Language, and Hearing Research (48) 2: 345–359.
  36. Stewart, M.R. 2004. “Phonological awareness and bilingual pre-schoolers: Should we teach it and, if so, how?”. Early Childhood Education Journal (32) 1: 31–37.
  37. Suggate, S.P. 2013. “Does early reading instruction help reading in the long-term? A review of empirical evidence”. RoSE – Research on Steiner Education (4) 1: 123–131.
  38. Teale, W.H., and E. Sulzby. 1986. Emergent Literacy as a Perspective for Examining How Young Children Become Writers and Readers. Norwood, NJ: Ablex.
  39. Wang, X. 2011. Learning to Read and Write in the Multilingual Family (Parents’ and Teachers Guides). New York, NY: Multilingual Matters.
  40. Whitehurst, G.J., and C.J. Lonigan. 1998. “Child development and emergent literacy”. Child Development (69) 3: 848–872. DOI: http://dx.doi.org/10.2307/1132208.
  41. Wróblewska-Pawlak, K. 2013. „Naturalna dwujęzyczność, czyli o dwujęzycznym wychowaniu dzieci” [“Natural Bilingualism: On Bringing up Bilingual Children”]. Języki Obce w Szkole 1: 88–97.
Read More
Biografie autora nie są dostępne.
Pobierz PDF
PDF (ENGLISH)
Statystyki
Przeczytano : 551 Pobrano: 351

Downloads

Download data is not yet available.