Numer

Tom 35 (2021): Socjolingwistyka

Data Log

Przesłane
30.03.2021
Zaakceptowano
13.07.2021
Opublikowane
31.12.2021
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Ciało w Sieci – (cyber)świat osób z zaburzeniami odżywiania w kontekście dyskursu somatycznego

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.35.9
Magdalena Graf
"Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-0540-355X

Kontakt: Magdalena Graf

m.graf@amu.edu.pl

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 35 (2021): Socjolingwistyka

Abstrakt




Przedmiotem omówienia jest językowy obraz ciała u osób z zaburzeniami odżywiania, które komunikują się za pośrednictwem internetu. Analiza dotyczy języka i stylu blogów i mikroblogów prowadzonych w latach 2012–2020 przez osoby (najczęściej młode kobiety) utożsamiające się z ruchem pro-Ana i pro-Mia. Wskazano najistotniejsze przemiany zachodzące w tej cyberwspólnocie, m.in. przechodzenie od somatycznego wykluczenia, poprzez neutralizację ciała (body neutrality), po jego akceptację (body acceptance). Szczupłość, nawet nadmierna, jest dziś w tym kontekście często interpretowana nie jako zaburzenie (choroba), ale jako synonim zdrowego, odpowiedzialnego stylu życia. Celem analiz, oprócz uaktualnienia ustaleń językoznawców oraz badaczy reprezentujących inne dyscypliny (zwłaszcza psychologów i socjologów piszących o zaburzeniach odżywiania) są odtworzenie relacji między medialnym (konstruowanym) i odczuwanym (będącym efektem praktyk samowykluczających) obrazem ciała oraz obserwacja mechanizmów językowych, które budują i pozwalają utrzymać poczucie wspólnoty osób ze spektrum ED. Autorka, omawiająca podejmowane zagadnienia, łączy podejście językoznawcze z ustaleniami z zakresu kulturoznawstwa i socjologii, ze szczególnym uwzględnieniem badań z zakresu socjologii ciała. Przedmiotem obserwacji są leksykalne i onimiczne konteksty, w których uwidacznia się stosunek osób z zaburzeniami odżywiania do ciała, zwłaszcza w aspekcie jego fragmentaryzacji i przekształcania. Te ustalenia wpisują się w szerszy kontekst związany z przenikaniem się (sprzecznych) dyskursów: dyskursu diety oraz tzw. ciałopozytywności (anty-body shaming), czyli zaakceptowania swojego naturalnego ciała.




Słowa kluczowe

dyskurs somatyczny zaburzenia odżywiania ED socjologia ciała socjolekt somatic discourse eating disorders ED sociology of the body sociolect
Referencje
  1. Bauman, Z. 2008. „Ponowoczesne przygody ciała”. W Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 95–102.
  2. Buczkowski, A. 2005. Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna. Kraków: Universitas.
  3. Chruścikowska, A. 2016. „Charakterystyka blogów pro-ana”. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 6 (4): 309–314.
  4. Cwojdzińska, A. 2009. „Obraz ciała w anoreksji psychicznej”. W Ciało w kulturze i nauce, red. B. Ziółkowska, A. Cwojdzińska, i M. Chołody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 106–112.
  5. Drabik, B. 2010. Językowe rytuały tworzenia więzi interpersonalnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  6. Foucault, M. 2009. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. tłum. T. Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
  7. Frąckowiak, M. 2005. „Anorexia nervosa – fenomen ponowoczesnej kultury i choroba systemu rodzinnego”. Dylematy Współczesnych Rodzin. Roczniki Socjologii Rodziny XVI: 171–188.
  8. Giddens, A. 2002. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
  9. Grabias, S. 2019. Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, wyd. 4 rozsz. Lublin: Wydawnictwo Naukowe UMCS.
  10. Jakubowska, H. 2009. Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  11. Jakubowska, H. 2012. „Ciało jako przedmiot badań socjologicznych – dylematy, pominięcia, możliwości”. Przegląd Socjologii Jakościowej 8 (2): 12–31.
  12. Jaxa-Rożen, H. 2011. „Sztuka krytyczna jako refleksja nad estetyzacją ciała w kulturze współczesnej”. W Ciało cielesne, red. K. Konarska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 115–122. Józefik, B. 2014. Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Terapia. Perspektywa narracyjno-konstrukcjonistyczna w zaburzeniach odżywiania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  13. Kamińska, M. 2013. „Masz anoreksję? chcesz mieć anoreksję? to blog dla Ciebie;) Rola wannarexics w cyberśrodowiskach pro-ana”. W Nowe media i wyzwania współczesności, red. M. Sokołowski. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 193–215.
  14. Kapuścińska, A. 2018. „Kod kulturowy a nowe media na przykładzie znacznika >>#<<”. Socjolingwistyka XXXII: 151–162.
  15. Kita, M. 2016. „Językoznawcy wobec badań języka w Internecie”. Artes Humanae 1: 111–124.
  16. Kobierecka, A. 2012. „Emocjonalny aspekt obrazu ciała a ocena relacji z rodzicami u młodych kobiet”. Przegląd Psychologiczny 55 (4): 383–395.
  17. Kubat, K. 2012. „Problem jadłowstrętu psychicznego w polskich podręcznikach psychiatrii (1845–2003) i jego kulturowe odniesienia”. W W zdrowiu i w chorobie... Z badań antropologii medycznej i dyscy- plin pokrewnych, red. D. Penkala-Gawęcka, I. Main, i A. Witeska-Młynarczyk. Poznań: Biblioteka Telgte Wydawnictwo, 133–150.
  18. Laskowska-Otwinowska, J. 2012. „Historyczno-kulturowe uwarunkowania koncepcji zdrowego odżywiania”. W W zdrowiu i w chorobie... Z badań antropologii medycznej i dyscyplin pokrewnych, red. D. Penkala-Gawęcka, I. Main, i A. Witeska-Młynarczyk. Poznań: Biblioteka Telgte Wydawnictwo, 119 –131.
  19. Ogonowska, A., i B. Skowronek. 2005. „«Język na nielegalu», czyli wpływ multimediów na komunikację werbalną młodego pokolenia. O nową metodologię badań”. W Język@multimedia, red. A. Dytman-Stasieńko, i J. Stasieńko. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, 297–309.
  20. Olejnik, K. 2005. „Wspólnoty w sieci”. W: Umysł – ciało – sieć, red. E. Stawowczyk-Tsalawoura, i W. Chyła. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 221–236.
  21. Piekot, T. 2008. Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu. Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa.
  22. Rudnicki, S. 2013. Ciało i tożsamość w internecie. Teoria, dyskurs, codzienność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  23. Seniów, A. 2018. „O konstrukcjach typu anoreksja, anorektyk, anorektyczka we współczesnej polszczyźnie”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 17: 291–302.
  24. Shilling, C. 2019. Socjologia ciała. tłum. M. Skowrońska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  25. Skowronek, B. 2012. „Jedzenie jako tekst kultury. Zarys problemu”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Historicolitteraria 12: 281–289.
  26. Skowronek, B. 2013. Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
  27. Smoleń-Wawrzusiszyn, M. 2016. „Socjolekty wirtualne – metody lingwistyki a komunikacja językowa w społecznościach sieciowych”. W Metody badań online, red. P. Siuda. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 182–234.
  28. Strzelecki, W. i in. 2010. „Przegląd serwisów internetowych zawierających treści pro- i antyzdrowotne w kontekście zaburzeń odżywiania”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica 25: 155–173.
  29. Szews, P. 2013. „Mikroblog – odmiana blogu czy oddzielny gatunek?”. Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica 2 (20): 271–289.
  30. Talarczyk, M., i K. Nitsch. 2010. „Zaburzenia odżywiania się w portalach internetowych – opis i analiza zjawiska”. Psychoterapia 1 (152): 67–80.
  31. Teler, A. 2021. „Wykorzystanie fenomenu anty-body shaming do (re)interpretacji obrazu ciała na Instagramie”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia de Cultura 13 (1): 103–123.
  32. Wiatrowska, A. 2013. „Poczucie koherencji dziewcząt z anoreksją i bulimią psychiczną”. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 32: 276–294.
  33. Wilk, E. 2007. „Dyskurs kultury – dyskurs języka. O ważnej tendencji badań kulturoznawczych”. Kultura Współczesna 1: 56–67.
  34. Wronka, M., i M. Jezierska-Kazberuk. 2011. „Świat porcelanowych motyli. Blogi internetowe o tematyce odchudzającej jako źródło informacji o zaburzeniach odżywiania”. Forum Zaburzeń Metabolicz- nych 2 (2): 102–112.
  35. Ziółkowska, B., red. 2009. Opętanie (nie)jedzeniem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Read More
Biografie autora nie są dostępne.
Pobieranie
PDF
Statystyki
Przeczytano : 523 Pobrano: 303

Downloads

Download data is not yet available.