
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Język specjalistyczny dla potrzeb biznesowych w perspektywie glottodydaktycznej - projekt badań
Kontakt: Mariola Jaworska
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 35 (2021): Socjolingwistyka
Abstrakt
Tematem artykułu jest nauczanie języka specjalistycznego dla potrzeb biznesowych, analizowane w perspektywie glottodydaktycznej. Rosnące potrzeby związane z wykorzystywaniem języków obcych w pracy zawodowej, także – w szeroko rozumianym biznesie, sprawiają, że jest to zagadnienie ważne zarówno w perspektywie dyskursu naukowego, jak i w kontekście poszukiwania nowych rozwiązań programowych. Specyfika podejmowanych działań komunikacyjnych, obejmująca nie tylko umiejętność porozumiewania się w danym języku obcym, lecz także wiedzę specjalistyczną, znajomość terminologii czy kulturowych uwarunkowań procesu komunikacji oraz zwiększające się potrzeby i oczekiwania dydaktyczne implikują konieczność prowadzenia dogłębnych analiz naukowych w zakresie kształcenia językowego dla potrzeb biznesowych. Opracowanie zawiera projekt badania odnoszącego się do wybranych aspektów kształcenia językowego na etapie szkoły wyższej ze szczególnym uwzględnieniem nauczania niemieckiego języka biznesu (jako obcego). Przedstawiono znaczenie problemu oraz dotychczasowy stan wiedzy na temat kształcenia w zakresie języka specjalistycznego dla potrzeb biznesowych, a także założenia projektu, cele, problemy badawcze i metodologię. Główne pytanie badawcze dotyczy specyfiki procesu uczenia się i nauczania języka biznesu na etapie szkoły wyższej i możliwości wpływania na niego w celu jego optymalizacji. Zaprojektowane badania mają pozwolić lepiej zrozumieć rolę zmiennych indywidualnych w procesie uczenia się i nauczania języka specjalistycznego dla potrzeb biznesowych, uchwycić specyfikę strategii uczenia się w tym zakresie, jak również oszacować możliwości wykorzystywania nowych technologii oraz tekstów multimodalnych w kształceniu w zakresie języka specjalistycznego.
Słowa kluczowe
- Abraham, U. 2006. „Mehr als nur «Theater mit Videos». Theatralität in einem medienintegrativen Deutschun- terricht und szenische Verfahren im Umgang mit Film und Fernsehen”. W Filmdidaktik – Filmästhetik: Jahrbuch Medien im Deutschunterricht, red. V. Frederking. München: kopaed, 130–144.
- Abraham, U. 2009. Filme im Deutschunterricht. Reihe Praxis Deutsch. Seelze: Klett.
- Abraham, U. 2013. „Kurzspielfilme im Deutschunterricht”. Praxis Deutsch 237: 4–14.
- Albrecht, J., i R. Baum. 1982. Fachsprache und Terminologie in Geschichte und Gegenwart. Tübingen: Narr.
- Basińska, A. 2017. Teoria w pigułce, red. meryt. A. Gębka-Suska. Warszawa: ORE.
- Biedroń, A. 2019. „Czynniki afektywne w teorii i badaniach nad zdolnościami językowymi”. Neofilolog 52 (1): 29–41.
- Butcher, A., i A. Dunin-Dudkowska. 1998. Polski język biznesu dla cudzoziemców. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Całus, E. 1985. Wybrane aspekty nauczania języka specjalistycznego. Prace Naukowe SPNJO Politechniki Wrocławskiej 20. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
- Chmielewska-Molik, K. 2019. Fremdsprachenlernen mit Fernsehserien. Subjektive Lernertheorien (rozprawa doktorska). Poznań: UAM.
- Cudak, R., i J. Tambor. 1996. „Czy istnieje polski język biznesu?”. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 78: 109–120.
- Ćwiklińska, J. 2006. „Źródła zakłóceń semantycznych w międzynarodowym komunikowaniu biznesowym”. Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej 19: 137–147.
- Ćwiklińska, J., i S. Szadyko. 2005. „Obszary wiedzy specjalistycznej w wybranych wariantach języka business communicaton”. W Języki specjalistyczne 5, red. J. Lewandowski, i M. Kornacka. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 81–88.
- Drozd, L., i W. Seibicke. 1973. Deutsche Fach- und Wissenschaftssprache. Bestandsaufnahme – Theorie – Geschichte. Wiesbaden: Brandstetter.
- Fluck, H.R. 1992. Didaktik der Fachsprachen. Aufgaben und Arbeitsfelder, Konzepte und Perspektiven im Sprachbereich Deutsch. Tübingen: Narr.
- Fluck, H.R. 1996. Fachsprachen: Einführung und Bibliographie. Tübingen – Basel: A. Francke Verlag.
- Fluck, H.R. 1998. „Fachsprachliche Ausbildung und Fachsprachendidaktik”. W Fachsprachen. Ein internationales Handbuch zur Fachsprachenforschung und Terminologiewissenschaft, red. L. Hoffmann, H. Kalverkämper, i H. Wiegand. Berlin – New York: de Gruyter, 944–954.
- Funk, H. 1999. „Plädoyer für eine Scheibe”. Fremdsprache Deutsch 2: 45.
- Gajda, S. 1990. Wprowadzenie do teorii terminu. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu.
- Gajda, S. 1997. „Polskie języki specjalistyczne dawniej i dziś”. W Języki specjalistyczne. Język biznesu, red. J. Arabski. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach, 7–24.
- Gajda, P. 2015. „Cechy polskiego języka biznesu jako języka specjalistycznego w początkowym etapie kształtowania się”. INVESTIGATIONES LINGUISTICAE XXXIII: 43–54.
- Gajda-Gałuszka, P. 2018. Kształtowanie się polskiej terminologii biznesowej (na przykładzie „Czasu” z lat 1870–1914). Analiza semantyczna. Kraków: Wydawnictwo Libron.
- Gajewska, E., i M. Sowa. 2014. LSP, FOS, Fachsprache... Dydaktyka języków specjalistycznych. Lublin: Werset. Griffiths, C., red. 2008. Lessons from good language learners. Cambridge: Cambridge University Press.
- Grucza, F. 1994. „O językach specjalistycznych (= technolektach) jako pewnych składnikach rzeczywistych języków ludzkich”. W Języki specjalistyczne, red. F. Grucza, i Z. Kozłowska. Warszawa: Akapit, 7–27.
- Grucza, S. 2002. „Badania nad językami specjalistycznymi w Niemczech”. W Języki specjalistyczne, t. 2: Pro- blemy technolingwistyki, red. J. Lewandowski. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW, 81–100.
- Grucza, S. 2013. Lingwistyka języków specjalistycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe IKL@ UW.
- Hoffmann, L., Kalverkämper, H., i H. Wiegand. 1998. Fachsprachen. Ein internationales Handbuch zur Fachsprachenforschung und Terminologiewissenschaft. Berlin – New York: de Gruyter.
- Hymes, D. 1964. Language in Culture and Society. New York: Harper and Row.
- Jaroszewska, A. 2020. „Studium przypadku w badaniach glottodydaktycznych”. Neofilolog 54 (2): 245–268.
- Jaworska, M. 2018. Nauczanie i uczenie się języków obcych młodzieży z dysleksją. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Kochan, M. 2010. „Mówiony język biznesu”. W Polskie języki. O językach zawodowych i środowiskowych, red. M. Milewska-Stawiany, i E. Rogowska-Cybulska. Gdańsk: Wydawnictwo UG, 139–175.
- Ligara, B., i W. Szupelak. 2012. Lingwistyka i glottodydaktyka języków specjalistycznych na przykładzie języka biznesu. Podejście porównawcze. Kraków: Księgarnia Akademicka.
- Łyda, A. 1997. „Wzorce leksykalne w języku biznesu”. W Języki specjalistyczne. Język biznesu, red. J. Arabski. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych, 53–60.
- Makowska, M. 2018. „Tekst multimodalny w glottodydaktyce”. Neofilolog 50 (2): 215–230.
- Mamet, P. 2002. „Relacja pomiędzy kompetencją językową a kompetencją merytoryczną na przykładzie języka biznesu”. W Języki specjalistyczne, t. 2: Problemy technolingwistyki, red. J. Lewandowski. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW, 141–151.
- Matczak, A. 1992. „Z badań nad różnicami indywidualnymi w zakresie zdolności”. W Różnice indywidualne. Możliwości i preferencje, red. J. Strelau, W. Ciarkowska, i E. Nęcka. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 83–98.
- Mayer, R.E. 2013. „Uczenie się z wykorzystaniem technologii”. W Istota uczenia się. Wykorzystywanie wyników badań w praktyce, red. H. Dumont, D. Istance, i F. Benavides. Warszawa: OECD, 277–307. Neveling, Ch. 2004. „Wörterlernen mit Wörternetzen – eine kognitiv-affektive Strategie”. W Emotion und Kognition im Fremdsprachenunterricht, red. W. Börner, i K. Vogel. Tübingen: Narr, 190–216.
- Oxford, R. 1990. Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. Boston: Heinle & Heinle.
- Perrin, D. 2006. Medienlinguistik. Konstanz – München: UVK Verlagsgesellschaft.
- Pomykało, W., red. 1995. Encyklopedia biznesu. T. 1. Warszawa: Fundacja „Innowacja”.
- Raith, M. 2014. „Multimodales Verstehen und kulturelles Lernen. Zu einer Didaktik des Logovisuellen”. W Visuelle Medien im DaF-Unterricht, red. M. Hieronimus. Göttingen: Universitätsverlag, 25–52.
- Roelcke, T. 2001. Fachsprachen. Berlin: Erich Schmidt.
- Schmäling, B. 2014. „Aktuelle Kurzfilme im DaF-Unterricht: «Feierlich reist» und «Fraktur»”. W Visuelle Medien im DaF-Unterricht, red. M. Hieronimus. Göttingen: Universitätsverlag, 319–334.
- Schmitz, U. 2001. „Sehflächenforschung. Eine Einführung”. W Bildlinguistik: Theorien – Methoden – Fallbeispiele, red. H.J. Diekmannshenke. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 23–42.
- Siever, Ch.M. 2015. Multimodale Kommunikation im Social Web: Forschungsansätze und Analysen zu Text-Bild-Relationen. Frankfurt am Main: Peter Lang.
- Spaniel-Weise, D. 2014. „Evaluationskriterien audio-visueller Verbundmedien für den DaF-/DaZ-Unterricht”. W Visuelle Medien im DaF-Unterricht, red. M. Hieronimus. Göttingen: Universitätsverlag, 53–76.
- Spillner, B. 1983. „Methodische Aufgaben der Fachsprachenforschung und ihre Konsequenzen für den Fachsprachenunterricht”. W Fachsprache. Band 1. Sprachanalyse und Vermittlungsmethoden, red. H.P. Kelz. Bonn: Dümmler Verlag, 16–23.
- Stöckl, H. 2004. Die Sprache im Bild – Das Bild in der Sprache. Zur Verknüpfung von Sprache und Bild im massenmedialen Text: Konzepte. Theorien. Analysemethoden. Berlin: de Gruyter.
- Weidenmann, B. 2009. „Multimedia, Multicodierung und Multimodalität beim Online-Lernen”. W Online-Lernen, red. L. Issing, i P. Klimsa. Stuttgart: Oldenbourg Verlag, 73–86.
- Wilczyńska, W., i A. Michońska-Stadnik. 2010. Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie. Kraków: Avalon.
- Wilk-Janik, J. 2000. „Język biznesu: jego cechy i implikacje dla glottodydaktyki”. Neofilolog 19: 177–184.
- Wolff, D. 2004. „Kognition und Emotion im Fremdsprachenerwerb”. W Emotion und Kognition im Fremdsprachenunterricht, red. W. Börner, i K. Vogel. Tübingen: Narr, 87–103. Żebrowska, E. 2013. Text – Bild – Hypertext. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Referencje
Abraham, U. 2006. „Mehr als nur «Theater mit Videos». Theatralität in einem medienintegrativen Deutschun- terricht und szenische Verfahren im Umgang mit Film und Fernsehen”. W Filmdidaktik – Filmästhetik: Jahrbuch Medien im Deutschunterricht, red. V. Frederking. München: kopaed, 130–144.
Abraham, U. 2009. Filme im Deutschunterricht. Reihe Praxis Deutsch. Seelze: Klett.
Abraham, U. 2013. „Kurzspielfilme im Deutschunterricht”. Praxis Deutsch 237: 4–14.
Albrecht, J., i R. Baum. 1982. Fachsprache und Terminologie in Geschichte und Gegenwart. Tübingen: Narr.
Basińska, A. 2017. Teoria w pigułce, red. meryt. A. Gębka-Suska. Warszawa: ORE.
Biedroń, A. 2019. „Czynniki afektywne w teorii i badaniach nad zdolnościami językowymi”. Neofilolog 52 (1): 29–41.
Butcher, A., i A. Dunin-Dudkowska. 1998. Polski język biznesu dla cudzoziemców. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Całus, E. 1985. Wybrane aspekty nauczania języka specjalistycznego. Prace Naukowe SPNJO Politechniki Wrocławskiej 20. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Chmielewska-Molik, K. 2019. Fremdsprachenlernen mit Fernsehserien. Subjektive Lernertheorien (rozprawa doktorska). Poznań: UAM.
Cudak, R., i J. Tambor. 1996. „Czy istnieje polski język biznesu?”. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 78: 109–120.
Ćwiklińska, J. 2006. „Źródła zakłóceń semantycznych w międzynarodowym komunikowaniu biznesowym”. Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej 19: 137–147.
Ćwiklińska, J., i S. Szadyko. 2005. „Obszary wiedzy specjalistycznej w wybranych wariantach języka business communicaton”. W Języki specjalistyczne 5, red. J. Lewandowski, i M. Kornacka. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 81–88.
Drozd, L., i W. Seibicke. 1973. Deutsche Fach- und Wissenschaftssprache. Bestandsaufnahme – Theorie – Geschichte. Wiesbaden: Brandstetter.
Fluck, H.R. 1992. Didaktik der Fachsprachen. Aufgaben und Arbeitsfelder, Konzepte und Perspektiven im Sprachbereich Deutsch. Tübingen: Narr.
Fluck, H.R. 1996. Fachsprachen: Einführung und Bibliographie. Tübingen – Basel: A. Francke Verlag.
Fluck, H.R. 1998. „Fachsprachliche Ausbildung und Fachsprachendidaktik”. W Fachsprachen. Ein internationales Handbuch zur Fachsprachenforschung und Terminologiewissenschaft, red. L. Hoffmann, H. Kalverkämper, i H. Wiegand. Berlin – New York: de Gruyter, 944–954.
Funk, H. 1999. „Plädoyer für eine Scheibe”. Fremdsprache Deutsch 2: 45.
Gajda, S. 1990. Wprowadzenie do teorii terminu. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu.
Gajda, S. 1997. „Polskie języki specjalistyczne dawniej i dziś”. W Języki specjalistyczne. Język biznesu, red. J. Arabski. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach, 7–24.
Gajda, P. 2015. „Cechy polskiego języka biznesu jako języka specjalistycznego w początkowym etapie kształtowania się”. INVESTIGATIONES LINGUISTICAE XXXIII: 43–54.
Gajda-Gałuszka, P. 2018. Kształtowanie się polskiej terminologii biznesowej (na przykładzie „Czasu” z lat 1870–1914). Analiza semantyczna. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Gajewska, E., i M. Sowa. 2014. LSP, FOS, Fachsprache... Dydaktyka języków specjalistycznych. Lublin: Werset. Griffiths, C., red. 2008. Lessons from good language learners. Cambridge: Cambridge University Press.
Grucza, F. 1994. „O językach specjalistycznych (= technolektach) jako pewnych składnikach rzeczywistych języków ludzkich”. W Języki specjalistyczne, red. F. Grucza, i Z. Kozłowska. Warszawa: Akapit, 7–27.
Grucza, S. 2002. „Badania nad językami specjalistycznymi w Niemczech”. W Języki specjalistyczne, t. 2: Pro- blemy technolingwistyki, red. J. Lewandowski. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW, 81–100.
Grucza, S. 2013. Lingwistyka języków specjalistycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe IKL@ UW.
Hoffmann, L., Kalverkämper, H., i H. Wiegand. 1998. Fachsprachen. Ein internationales Handbuch zur Fachsprachenforschung und Terminologiewissenschaft. Berlin – New York: de Gruyter.
Hymes, D. 1964. Language in Culture and Society. New York: Harper and Row.
Jaroszewska, A. 2020. „Studium przypadku w badaniach glottodydaktycznych”. Neofilolog 54 (2): 245–268.
Jaworska, M. 2018. Nauczanie i uczenie się języków obcych młodzieży z dysleksją. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kochan, M. 2010. „Mówiony język biznesu”. W Polskie języki. O językach zawodowych i środowiskowych, red. M. Milewska-Stawiany, i E. Rogowska-Cybulska. Gdańsk: Wydawnictwo UG, 139–175.
Ligara, B., i W. Szupelak. 2012. Lingwistyka i glottodydaktyka języków specjalistycznych na przykładzie języka biznesu. Podejście porównawcze. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Łyda, A. 1997. „Wzorce leksykalne w języku biznesu”. W Języki specjalistyczne. Język biznesu, red. J. Arabski. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych, 53–60.
Makowska, M. 2018. „Tekst multimodalny w glottodydaktyce”. Neofilolog 50 (2): 215–230.
Mamet, P. 2002. „Relacja pomiędzy kompetencją językową a kompetencją merytoryczną na przykładzie języka biznesu”. W Języki specjalistyczne, t. 2: Problemy technolingwistyki, red. J. Lewandowski. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW, 141–151.
Matczak, A. 1992. „Z badań nad różnicami indywidualnymi w zakresie zdolności”. W Różnice indywidualne. Możliwości i preferencje, red. J. Strelau, W. Ciarkowska, i E. Nęcka. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 83–98.
Mayer, R.E. 2013. „Uczenie się z wykorzystaniem technologii”. W Istota uczenia się. Wykorzystywanie wyników badań w praktyce, red. H. Dumont, D. Istance, i F. Benavides. Warszawa: OECD, 277–307. Neveling, Ch. 2004. „Wörterlernen mit Wörternetzen – eine kognitiv-affektive Strategie”. W Emotion und Kognition im Fremdsprachenunterricht, red. W. Börner, i K. Vogel. Tübingen: Narr, 190–216.
Oxford, R. 1990. Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. Boston: Heinle & Heinle.
Perrin, D. 2006. Medienlinguistik. Konstanz – München: UVK Verlagsgesellschaft.
Pomykało, W., red. 1995. Encyklopedia biznesu. T. 1. Warszawa: Fundacja „Innowacja”.
Raith, M. 2014. „Multimodales Verstehen und kulturelles Lernen. Zu einer Didaktik des Logovisuellen”. W Visuelle Medien im DaF-Unterricht, red. M. Hieronimus. Göttingen: Universitätsverlag, 25–52.
Roelcke, T. 2001. Fachsprachen. Berlin: Erich Schmidt.
Schmäling, B. 2014. „Aktuelle Kurzfilme im DaF-Unterricht: «Feierlich reist» und «Fraktur»”. W Visuelle Medien im DaF-Unterricht, red. M. Hieronimus. Göttingen: Universitätsverlag, 319–334.
Schmitz, U. 2001. „Sehflächenforschung. Eine Einführung”. W Bildlinguistik: Theorien – Methoden – Fallbeispiele, red. H.J. Diekmannshenke. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 23–42.
Siever, Ch.M. 2015. Multimodale Kommunikation im Social Web: Forschungsansätze und Analysen zu Text-Bild-Relationen. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Spaniel-Weise, D. 2014. „Evaluationskriterien audio-visueller Verbundmedien für den DaF-/DaZ-Unterricht”. W Visuelle Medien im DaF-Unterricht, red. M. Hieronimus. Göttingen: Universitätsverlag, 53–76.
Spillner, B. 1983. „Methodische Aufgaben der Fachsprachenforschung und ihre Konsequenzen für den Fachsprachenunterricht”. W Fachsprache. Band 1. Sprachanalyse und Vermittlungsmethoden, red. H.P. Kelz. Bonn: Dümmler Verlag, 16–23.
Stöckl, H. 2004. Die Sprache im Bild – Das Bild in der Sprache. Zur Verknüpfung von Sprache und Bild im massenmedialen Text: Konzepte. Theorien. Analysemethoden. Berlin: de Gruyter.
Weidenmann, B. 2009. „Multimedia, Multicodierung und Multimodalität beim Online-Lernen”. W Online-Lernen, red. L. Issing, i P. Klimsa. Stuttgart: Oldenbourg Verlag, 73–86.
Wilczyńska, W., i A. Michońska-Stadnik. 2010. Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie. Kraków: Avalon.
Wilk-Janik, J. 2000. „Język biznesu: jego cechy i implikacje dla glottodydaktyki”. Neofilolog 19: 177–184.
Wolff, D. 2004. „Kognition und Emotion im Fremdsprachenerwerb”. W Emotion und Kognition im Fremdsprachenunterricht, red. W. Börner, i K. Vogel. Tübingen: Narr, 87–103. Żebrowska, E. 2013. Text – Bild – Hypertext. Frankfurt am Main: Peter Lang.