Socjolingwistyczny wymiar komunikacji medycznej w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Abstrakt

Artykuł stanowi głos w dyskusji nad zagadnieniem kompetencji socjolingwistycznej w nauczaniu języka polskiego jako obcego do celów specjalistycznych. Tekst ma charakter badawczy i przedstawia jedną z koncepcji dochodzenia do definicji kompetencji socjolingwistycznej. Przeprowadzone pogłębione analizy treści (stanu zastanego) podręczników do nauczania polszczyzny medycznej umieszczono w lingwa- i socjokulturowym nurcie badań lingwistycznych, natomiast kontekst funkcjonalny badanych materiałów lokuje prezentowane rozważania w obrębie specyfiki metodologicznej glottodydaktyki. Głównym celem jest diagnoza świadomości autorów i twórców materiałów do nauczania polskiego języka medycznego pod kątem konieczności rozwijania kompetencji socjolingwistycznej w komunikacji medycznej. W wymiarze poznawczym celem staje się poszerzenie wiedzy w zakresie rozwijania kompetencji socjolingwistycznej w nauczaniu języków specjalistycznych na przykładzie języka medycznego. W pierwszej części artykułu przedstawiono ujęcia teoretyczne kompetencji socjolingwistycznej w nauczaniu języka do celów ogólnych i zawodowych. W drugiej części zaprezentowano koncepcje autorów dotyczące obecności komponentu socjolingwistycznego w materiałach do nauczania polskiego języka medycznego. W części trzeciej skonfrontowano te koncepcje ze stanem rzeczywistym i zawartością podręczników. Analiza materiałów glottodydaktycznych pozwoliła wskazać najczęściej używane techniki służące kształceniu umiejętności socjolingwistycznych, którym poświęcono część czwartą artykułu. Wyniki przeprowadzonych analiz wykazały, że w przeważającej większości podręczników autorzy nie akcentują wyraźnie kompetencji socjolingwistycznej w opisie celów nauczania polskiego języka medycznego, choć w samych materiałach podręcznikowych komponent socjolingwistyczny jest obecny w mniejszym bądź większym stopniu. Do słabych punktów analizowanych materiałów można zaliczyć prezentowanie wyłącznie sytuacji dialogowych lekarz – pacjent, a z pominięciem komunikacji w sytuacjach lekarz – rodzina pacjenta, lekarz – lekarz, lekarz – personel medyczny. To powoduje, że komponent socjolingwistyczny nie jest w pełni przedstawiony osobie uczącej się. Natomiast zaletą podręczników w zakresie aspektu socjolingwistycznego okazuje się zaprezentowanie licznych form powitań, zwrotów adresatywnych oraz zwrotów grzecznościowych. Problem badawczy zasygnalizowany w artykule nie wyczerpał omawianego zagadnienia, daje jednak asumpt do kolejnych badań zorientowanych socjolingwistycznie.