Data Log
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Emocje na celowniku – antyukraińskie komentarze w mediach społecznościowych
Kontakt: Katarzyna Liber-Kwiecińska
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 37 Nr 1 (2023): Socjolingwistyka
Abstrakt
Celem przedstawionego w artykule badania było wykazanie schematów stosowanych w antyukraińskich wpisach w mediach społecznościowych, których powtarzalność może świadczyć o tym, że są częścią propagandy politycznej. Analizie poddano 553 komentarze zaczerpnięte z serwisów, takich jak Facebook, Instagram i Twitter, opublikowane po wybuchu wojny w Ukrainie w 2022 roku. Na podstawie dotychczasowej wiedzy dotyczącej zasad prowadzenia akcji dezinformacyjnych w mediach społecznościowych i tzw. trollowania, zidentyfikowano osiem strategii, jakie stosowane są w antyukraińskich komentarzach skierowanych przeciwko obywatelom Ukrainy uciekającym do Polski jako uchodźcy wojenni. Obserwację prowadzono od końca lutego do końca czerwca 2022 roku w grupach branżowych, tematycznych, pomocowych (przede wszystkim grupach stworzonych do udzielania pomocy uchodźcom z Ukrainy) i na fanpage’ach firm, instytucji, osób publicznych oraz mediów informacyjnych. Badanie przebiegało w czterech etapach. W pierwszym etapie stworzono korpusu obejmujący 1220 komentarzy o treści antyukraińskiej. Następnie odrzucono komentarze nadmiernie osadzone w kontekście konkretnej dyskusji. W analizie przeprowadzonej na etapie trzecim badania uwzględniono 553 komentarze, które zostały podzielone na kategorie tematyczne i strategie trollowania. W ostatnim etapie zostały wyszczególnione najczęściej używane środki językowe oraz emocje, jakie mają one wywołać u odbiorców. W każdym punkcie scharakteryzowano jedną strategię ze wskazaniem stosowanych elementów dyskursu, wartości i emocji wykorzystywanych do kształtowania pożądanej postawy oraz przykładowych komentarzy.
Słowa kluczowe
- Bednarek, A. 2022. „Ukraińcy zajmują miejsca w szpitalu. Uwaga na kolejny paskudny fake news”. https:// spidersweb.pl/2022/03/ukraincy-szpitale-fake-news.html (20 lipca 2022).
- Butters, A. 2020. „Beyond Argumentum in Terrorem: The contested rhetoric of campus carry”. Journal of American Studies 55(2): 262–273.
- Darczewska, J. 2014. „Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej. Operacja Krymska – studium przypadku”. Punkt Widzenia 42. https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/anatomia_rosyjskiej_wojny_informacyjnej.pdf.
- Henkhaus, L. 2022. „The role of the internet in Ukraine’s information war”. https://today.tamu.edu/2022/03/14/ the-role-of-the-internet-in-ukraines-information-war/ (30 czerwca 2022).
- Jachyra, D. 2011. „Trollowanie – antyspołeczne zachowania w Internecie, sposoby wykrywania i obrony”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica 28: 253–261.
- Jasieński, K. 2022. „Jak poznać internetowego trolla i nie wpaść w pułapkę dezinformacji” https://www. polskieradio.pl/10/5566/Artykul/2911187,Jak-poznac-internetowego-trolla-i-nie-wpasc-w-pulapke-dezinformacji (12 listopada 2022).
- Kamionka, M. 2023. „Rosyjska wojna hybrydowa w mediach społecznościowych na przykładzie portalu Facebook”. Wiedza Obronna 282(1): 63–76.
- Kliś, M. 2010. „Kształtowanie się znaczenia pojęcia «manipulacja»”. W Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, red. J. Aksman. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 23–32.
- Kopańko, K. 2020. „Obnażyła kulisy rosyjskiej propagandy. Zemsta farmy trolli niemal zniszczyła jej życie”. https://spidersweb.pl/plus/2020/12/trolle-putina-dezinformacja-fake-news (30 września 2022).
- Mirski, A. 2010. „Percepcja różnych rodzajów manipulacji”. W Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, red. J. Aksman. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 83–98.
- Modzelewska, K. 2022. „Jak zgłaszać dezinformację w sieci? Ty też możesz pomóc”. https://www.dobre-programy.pl/jak-zglaszac-dezinformacje-w-sieci-ty-tez-mozesz-pomoc,6741542733101568a (10 czerwca 2022).
- Nowacki, Z. 2009. „Uleganie wpływowi społecznemu przez skazanych przebywających w warunkach izolacji więziennej”. Przegląd Więziennictwa Polskiego 64–65: 111–134.
- Pawełczyk, P. 2019. „Socjotechnika lęku – zastosowanie w XXI wieku”. Przegląd Politologiczny 1: 39-47.
- Silverman, C., I Kao., J. 2022. „Infamous Russian troll farm Appears to be source of anti-Ukraine propaganda”. https://www.propublica.org/article/infamous-russian-troll-farm-appears-to-be-source-of-anti-ukraine-propaganda (25 maja 2022).
- Tymińska, A., Korpal, P i Sęk M. 2023. „Przyjdą i zabiorą: antyukraińska mowa nienawiści na polskim Twitterze”. https://hfhr.pl/upload/2023/04/przyjda-i-zabiora-raport-o-antyukrainskiej-mowie-nienawisci.pdf (23 czerwca 2023).
- Walton, D. 1995. „Appeal to pity: A case study of the Argumentum Ad Misericordiam”. Argumentation 9: 769–784.
Referencje
Bednarek, A. 2022. „Ukraińcy zajmują miejsca w szpitalu. Uwaga na kolejny paskudny fake news”. https:// spidersweb.pl/2022/03/ukraincy-szpitale-fake-news.html (20 lipca 2022).
Butters, A. 2020. „Beyond Argumentum in Terrorem: The contested rhetoric of campus carry”. Journal of American Studies 55(2): 262–273.
Darczewska, J. 2014. „Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej. Operacja Krymska – studium przypadku”. Punkt Widzenia 42. https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/anatomia_rosyjskiej_wojny_informacyjnej.pdf.
Henkhaus, L. 2022. „The role of the internet in Ukraine’s information war”. https://today.tamu.edu/2022/03/14/ the-role-of-the-internet-in-ukraines-information-war/ (30 czerwca 2022).
Jachyra, D. 2011. „Trollowanie – antyspołeczne zachowania w Internecie, sposoby wykrywania i obrony”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica 28: 253–261.
Jasieński, K. 2022. „Jak poznać internetowego trolla i nie wpaść w pułapkę dezinformacji” https://www. polskieradio.pl/10/5566/Artykul/2911187,Jak-poznac-internetowego-trolla-i-nie-wpasc-w-pulapke-dezinformacji (12 listopada 2022).
Kamionka, M. 2023. „Rosyjska wojna hybrydowa w mediach społecznościowych na przykładzie portalu Facebook”. Wiedza Obronna 282(1): 63–76.
Kliś, M. 2010. „Kształtowanie się znaczenia pojęcia «manipulacja»”. W Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, red. J. Aksman. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 23–32.
Kopańko, K. 2020. „Obnażyła kulisy rosyjskiej propagandy. Zemsta farmy trolli niemal zniszczyła jej życie”. https://spidersweb.pl/plus/2020/12/trolle-putina-dezinformacja-fake-news (30 września 2022).
Mirski, A. 2010. „Percepcja różnych rodzajów manipulacji”. W Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, red. J. Aksman. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 83–98.
Modzelewska, K. 2022. „Jak zgłaszać dezinformację w sieci? Ty też możesz pomóc”. https://www.dobre-programy.pl/jak-zglaszac-dezinformacje-w-sieci-ty-tez-mozesz-pomoc,6741542733101568a (10 czerwca 2022).
Nowacki, Z. 2009. „Uleganie wpływowi społecznemu przez skazanych przebywających w warunkach izolacji więziennej”. Przegląd Więziennictwa Polskiego 64–65: 111–134.
Pawełczyk, P. 2019. „Socjotechnika lęku – zastosowanie w XXI wieku”. Przegląd Politologiczny 1: 39-47.
Silverman, C., I Kao., J. 2022. „Infamous Russian troll farm Appears to be source of anti-Ukraine propaganda”. https://www.propublica.org/article/infamous-russian-troll-farm-appears-to-be-source-of-anti-ukraine-propaganda (25 maja 2022).
Tymińska, A., Korpal, P i Sęk M. 2023. „Przyjdą i zabiorą: antyukraińska mowa nienawiści na polskim Twitterze”. https://hfhr.pl/upload/2023/04/przyjda-i-zabiora-raport-o-antyukrainskiej-mowie-nienawisci.pdf (23 czerwca 2023).
Walton, D. 1995. „Appeal to pity: A case study of the Argumentum Ad Misericordiam”. Argumentation 9: 769–784.