Data Log
Terminologia Unii Europejskiej i brukselizmy: ewolucja
Kontakt: Anna Ciostek
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 33 (2019): Socjolingwistyka
Abstrakt
Do polszczyzny ostatnich dwóch dekad nastąpił masowy transfer specjalistycznych jednostek leksykalnych związanych z działalnością Unii Europejskiej. Terminologia powstała na potrzeby przystąpienia Polski do UE nie była dotychczas szczegółowo analizowana, nie uwzględniają jej także słowniki języka polskiego. Przez kilka lat prowadziłam badanie, obejmujące korpus zebranych jednostek, określających działalność UE, polegające na próbie ich analizy morfoleksykalnej i systematyzacji. W jego wyniku dokonałam m.in. podziału korpusu na terminy oficjalne, potwierdzone w źródłach, i na brukselizmy (Ciostek 2019), – odpowiedniki terminów unijnych w języku ogólnym. W niniejszym artykule staram się wykazać na wybranych przykładach, jak ewoluuje terminologia unijna w języku polskim w tej krótkiej perspektywie czasowej, jakie są relacje między terminami i brukselizmami i jakie zmiany zachodzą w obrębie brukselizmów.
Słowa kluczowe
- Biel Ł. 2016: Tłumaczenie prawa unijnego a centralne pojęcia przekładoznawstwa, Między Oryginałem a Przekładem 3, 107–119.
- Borchardt K.D. 2011: ABC prawa Unii Europejskiej, Luksemburg: Urząd Publikacji UE.
- Bozhinova K. 2011: Vers un décryptage des discours européens, [in:] Actes du Colloque international «Langages et traduction», Bucuresti: Editura Universitatii din Bucuresti, 377–390.
- Buttler D. 1982: Wyrazy modne, [w:] Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. (red.), Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności leksykalnej (słownictwo rodzime), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 122–139.
- Ciostek A. 2015: Titres officiels français et polonais des directives européennes et ce qu’on en fait dans l’emploi courant, [in:] Wróblewska-Pawlak K., Sujecka-Zając J., Pachocińska E. (eds.), Regards sur l’oral et l’écrit, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 25–33.
- Ciostek A. 2019: Polska terminologia unijna i brukselizmy: próba systematyzacji, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Delors J. 1988: La France pour l’Europe, Paris: Grasset.
- Doczekalska A. 2006: Interpretacja wielojęzycznego prawa Unii Europejskiej, Europejski Przegląd Sądowy 5, 14–21.
- Druzenko S. 2009: Wielojęzyczność Unii Europejskiej. Problemy językowe i terminologiczne prawa Unii Europejskiej, Scripta Neophilologica Posnaniensia 10, 37–47.
- Fernand J. 2012: Proposition pour un nouveau régime linguistique, [in:] Herreras J.C. (ed.), L’Europe des 27 et ses langues, Valenciennes: Presses Universitaires de Valenciennes, 89–98.
- Goffin R. 2005: Quels corpus et quelles approches pour une description contrastive de l’eurolecte?, <http://perso.univ-lyon2.fr/~thoiron/JS%20LTT%202005/pdf/Goffin.pdf> [20.03.2019].
- Hermans A., Vansteelandt A. 1999: Néologie traductive, Terminologies Nouvelles (Nouveaux outils pour la néologie) 20, 37–43.
- Jadacka H. 2002: Poradnik językowy dla prawników, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
- Kłosińska K. 2016: Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze, [w:] Dziamska-Lenart G., Liberek J. (red.), Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 19–53.
- Koskinen K. 2000: Institutional Illusions: Translating in the EU Commission, The Translator 6, 1, 49–65.
- Markowski A. 1999: Polszczyzna znana i nieznana, Gdańsk: Twój Styl.
- Mégret J. 1967: La spécificité du droit communautaire, Revue internationale de droit comparé 3, 19, 565–577.
- Mikułowski Pomorski J. 1999: Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
- Miodek J. 2013: Słownik polsko@polski z Miodkiem, Wrocław: Marina.
- Murrmann J. 2014: Wielojęzyczność jako źródło cierpień?: pozytywy i negatywy rozbudowanych kompetencji językowych z perspektywy społecznej i lingwistycznej, Socjolingwistyka 28, 29–47.
- Nida E.A. 2000: Principles of corespondence, [in:] Venuti L. (ed.), The Translation Studies Reader, London–New York: Routledge, 126–140.
- Podracki J. 2010: O wyrażeniu: „mapa drogowa”, NinA, 9.03.2010, <http://archiwum.nina.gov.pl/film/o-wyrazeniu-mapa-drogowa-prof-jerzy-podracki> [20.03.2019].
- Reuter M.T. 2014: Quelques réflexions sur le vocavbulaure du droit international, <http://www.sfdi.org/wp-content/uploads/2014/03/Reuter-Me%CC%81l-Trotabas.pdf> [13.06.2017].
- Stefaniak K. 2017: Praca terminologiczna w instytucjach UE: zapewnianie wysokiej jakości tłumaczenia w warunkach wielojęzyczności, https://www.researchgate.net/publication/318276770_Praca_terminologiczna_w... [20.03.2019].
- Trosborg A. 1997: Translating Hybrid Political Texts, [in:] Trosborg A. (ed.), Text Typology and Translation, Amsterdam–Philadelphia: Benjamins, 146–158.
- Waszakowa K. 2009: Czy język polski się obroni?, Tygodnik Powszechny 14.04.2009, <https://www.tygodnikpowszechny.pl/czy-jezyk-polski-sie-obroni-135468?language=pl> [20.03.2019].
- Zychowicz P. 2008: Eurokraci nie gęsi…, Rzeczpospolita 16.02.2008, <http://www.rp.pl/artykul/93504.html> [20.03.2019].
Referencje
Biel Ł. 2016: Tłumaczenie prawa unijnego a centralne pojęcia przekładoznawstwa, Między Oryginałem a Przekładem 3, 107–119.
Borchardt K.D. 2011: ABC prawa Unii Europejskiej, Luksemburg: Urząd Publikacji UE.
Bozhinova K. 2011: Vers un décryptage des discours européens, [in:] Actes du Colloque international «Langages et traduction», Bucuresti: Editura Universitatii din Bucuresti, 377–390.
Buttler D. 1982: Wyrazy modne, [w:] Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. (red.), Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności leksykalnej (słownictwo rodzime), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 122–139.
Ciostek A. 2015: Titres officiels français et polonais des directives européennes et ce qu’on en fait dans l’emploi courant, [in:] Wróblewska-Pawlak K., Sujecka-Zając J., Pachocińska E. (eds.), Regards sur l’oral et l’écrit, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 25–33.
Ciostek A. 2019: Polska terminologia unijna i brukselizmy: próba systematyzacji, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Delors J. 1988: La France pour l’Europe, Paris: Grasset.
Doczekalska A. 2006: Interpretacja wielojęzycznego prawa Unii Europejskiej, Europejski Przegląd Sądowy 5, 14–21.
Druzenko S. 2009: Wielojęzyczność Unii Europejskiej. Problemy językowe i terminologiczne prawa Unii Europejskiej, Scripta Neophilologica Posnaniensia 10, 37–47.
Fernand J. 2012: Proposition pour un nouveau régime linguistique, [in:] Herreras J.C. (ed.), L’Europe des 27 et ses langues, Valenciennes: Presses Universitaires de Valenciennes, 89–98.
Goffin R. 2005: Quels corpus et quelles approches pour une description contrastive de l’eurolecte?, <http://perso.univ-lyon2.fr/~thoiron/JS%20LTT%202005/pdf/Goffin.pdf> [20.03.2019].
Hermans A., Vansteelandt A. 1999: Néologie traductive, Terminologies Nouvelles (Nouveaux outils pour la néologie) 20, 37–43.
Jadacka H. 2002: Poradnik językowy dla prawników, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kłosińska K. 2016: Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze, [w:] Dziamska-Lenart G., Liberek J. (red.), Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 19–53.
Koskinen K. 2000: Institutional Illusions: Translating in the EU Commission, The Translator 6, 1, 49–65.
Markowski A. 1999: Polszczyzna znana i nieznana, Gdańsk: Twój Styl.
Mégret J. 1967: La spécificité du droit communautaire, Revue internationale de droit comparé 3, 19, 565–577.
Mikułowski Pomorski J. 1999: Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Miodek J. 2013: Słownik polsko@polski z Miodkiem, Wrocław: Marina.
Murrmann J. 2014: Wielojęzyczność jako źródło cierpień?: pozytywy i negatywy rozbudowanych kompetencji językowych z perspektywy społecznej i lingwistycznej, Socjolingwistyka 28, 29–47.
Nida E.A. 2000: Principles of corespondence, [in:] Venuti L. (ed.), The Translation Studies Reader, London–New York: Routledge, 126–140.
Podracki J. 2010: O wyrażeniu: „mapa drogowa”, NinA, 9.03.2010, <http://archiwum.nina.gov.pl/film/o-wyrazeniu-mapa-drogowa-prof-jerzy-podracki> [20.03.2019].
Reuter M.T. 2014: Quelques réflexions sur le vocavbulaure du droit international, <http://www.sfdi.org/wp-content/uploads/2014/03/Reuter-Me%CC%81l-Trotabas.pdf> [13.06.2017].
Stefaniak K. 2017: Praca terminologiczna w instytucjach UE: zapewnianie wysokiej jakości tłumaczenia w warunkach wielojęzyczności, https://www.researchgate.net/publication/318276770_Praca_terminologiczna_w... [20.03.2019].
Trosborg A. 1997: Translating Hybrid Political Texts, [in:] Trosborg A. (ed.), Text Typology and Translation, Amsterdam–Philadelphia: Benjamins, 146–158.
Waszakowa K. 2009: Czy język polski się obroni?, Tygodnik Powszechny 14.04.2009, <https://www.tygodnikpowszechny.pl/czy-jezyk-polski-sie-obroni-135468?language=pl> [20.03.2019].
Zychowicz P. 2008: Eurokraci nie gęsi…, Rzeczpospolita 16.02.2008, <http://www.rp.pl/artykul/93504.html> [20.03.2019].