Numer

Tom 29 (2015): Socjolingwistyka

Data Log

Przesłane
5.12.2019
Opublikowane
5.12.2019

Współczesna sytuacja socjolingwistyczna na Grodzieńszczyźnie

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.9
Katarzyna Konczewska
Grodno (Białoruś)
https://orcid.org/0000-0002-3605-9974

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 29 (2015): Socjolingwistyka

Abstrakt

Artykuł przedstawia współczesną sytuację socjolingwistyczną na Grodzieńszczyźnie z uwzględnieniem specyfiki regionu i ukazaniem podstawowych jej elementów. Temat został podjęty przez autorkę w związku z tym, że prace badaczy białoruskich dotyczące sytuacji socjolingwistycznej na Białorusi uwzględniają przeważnie wyłącznie opcję język rosyjski/białoruski i rzadko kiedy dotyczą Grodzieńszczyzny, zaś poświęcone temu regionowi prace badaczy polskich koncentrują uwagę przede wszystkim na sytuacji języka polskiego. Autorka artykułu przedstawia najważniejsze społeczne elementy sytuacji językowej w badanym regionie oraz sfery użycia podstawowych języków komunikacyjnych, uwzględniając powiązanie faktów językowych i społecznych. Przedstawione w artykule materiały są wynikiem badań opartych na: najnowszych danych statystycznych Narodowego Komitetu Statystyki Białorusi z ostatniego spisu ludności, obserwacji biernej i uczestniczącej, wywiadach, w tym biograficznych, z przedstawicielami różnych grup społecznych, danych o działalności organizacji społecznych, a także faktach znanych z autopsji.

Słowa kluczowe

Grodzieńszczyzna sytuacja socjolingwistyczna wielojęzyczność Polacy na Grodzieńszczyźnie sytuacja języka białoruskiego Grodno multilingualism Poles in the Grodno region Belarusian language
Referencje
  1. Cockiewicz W. 2013: Jak uporządkować terminologiczny chaos w glottodydaktyce i po co?, LingVaria VIII/1 (15), 201–213.
  2. Kabzińska I., 1999: Wśród kościelnych Polaków. Wyznaczniki tożsamości narodowej Polaków na Białorusi, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
  3. Konczewska K. 2011: Język bohaterów Elizy Orzeszkowej a współczesny język polski na Grodzieńszczyźnie, [w:] C. Мусиенко (ред.), Творчество Элизы Ожешко в эстетическом пространстве совре менности, Гродно: ГрГУ им. Я. Купалы, 246–256.
  4. Konczewska K. 2012: Sytuacja języka polskiego na Grodzieńszczyźnie, [w:] E. Dzięgiel, K. Czarnecka, D.A. Kowalska (red.), Język Polski Dawnych Kresów Wschodnich, t. 5, Warszawa, 133–142.
  5. Konczewska K. 2013: Nauczanie języka polskiego na Wschodzie. Zagadnienia lepsze a gorsze, [w:] B. Skowronek, E. Rudnicka-Fira (red.), Gorszenie w literaturze, języku, mediach i edukacji, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 215–228.
  6. Konczewska K. 2014a: Nauczanie języka polskiego na Grodzieńszczyźnie. Diagnozy i perspektywy, [w:] K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska (red.), Polonistyka dziś — kształcenie dla jutra, t. 3, Kraków: Universitas. 128–138.
  7. Konczewska K. 2014b: Polszczyzna grodzieńska w mediach, [w:] E. Rudnicka-Fira, M. Błasiak-Tytuła (red.), Język w środowisku wiejskim, t. 2, Kraków: Collegium Columbinum, 183–191.
  8. Konczewska K. 2014c: Uwagi o polszczyźnie inskrypcji nagrobnych na Grodzieńszczyźnie, Acta Baltico-Slavica 38, 67–88. DOI: http://10.11649/abs.2014.013 .
  9. Konczewska K. 2014d: Język polski na Grodzieńszczyźnie, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Leszka Bednarczuka, archiwizowana w Bibliotece Głównej UP im. KEN w Krakowie, sygnatura D 1402.
  10. Łukuć A. 2011: Cmentarze parafii rzymskokatolickiej Teolin na pograniczu polsko-białoruskim, [w:] F. Czyżewski, A. Dudek-Szumigaj, L. Frolak (red.), Nekropolie jako znak kultury pogranicza polskowschodniosłowiańskiego, Lublin, 107–114.
  11. Maryniakowa I., Grek-Pabisowa I., Zielińska A. 1996: Polskie teksty gwarowe z obszaru dawnych Kresów północno-wschodnich, Warszawa: PAN.
  12. Morita K. 2002: Związek „prostej mowy” na dawnych Kresach Wschodnich z „prostą mową” w Wielkim Księstwie Litewskim. Uwagi terminologiczne, [w:] Z. Abramowicz (red.), Studia Slawistyczne, z. 3: Wielojęzyczność i wielokulturowość na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, Białystok, 147–153.
  13. Morita K. 2004: „Mowa prosta” na Kresach Wschodnich w aspekcie historycznym, [w:] A. Kuczyński, M. Michalska (red.), Kultura i świadomość etniczna Polaków na Wschodzie. Tradycja i współczesność, Wrocław, 151–159.
  14. Morita K. 2006: Przemiany socjolingwistyczne w polskich społecznościach na Litwie (region trocki) i Białorusi (region iwieniecki), Prace Slawistyczne 117, Warszawa, 126–149.
  15. Ostrowski B. 2013: Białoruskie gwary Grodzieńszczyzny. Wybrane zagadnienia, Kraków: Lexis.
  16. Rozwadowski J. 1995: Litewska gwara okolic Zdzięcioła na Nowogródczyźnie, Kraków: PAN.
  17. Smułkowa E. 2000: Dwujęzyczność po białorusku: bilingwizm, dyglosja, czy coś innego?, [w:] Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 501–508.
  18. Smułkowa E. 2002: Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  19. Smułkowa E. 2009: Uwagi o słownictwie dwujęzycznych mieszkańców Brasławszczyzny i sposobie jego prezentacji, [w:] E. Smułkowa (red.), Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność, t. II: Słownictwo, Warszawa.
  20. Zielińska A. 2009: O polszczyźnie szlachty grodzieńskiej, [w:] E. Dzięgiel, A. Zielińska (red.), Polszczyzna za granicą jako język mniejszości i języki mniejszościowe w Polsce, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 55–72.
  21. Булдык И.М. 1983: Функционирование белорусского и русского языков в сельской местности Гродненской области БССР, автореферат на соискание ученой степени кандидата филологи ческих наук, Минск: Институт языкознания им. Я. Коласа.
  22. Даніловіч М. 2008: Лінгвістычнае краязнаўства Гродзеншчыны, Гродна: ГрГУ ім. Я. Купалы.
  23. Дода Я. 1997: Моўныя асаблiвасцi надмагiльных надпiсаў беларуска-лiтоўскага сумежжа, [w:] „Весцi Мiжнароднай Акадэмii вывучэння нацыянальных меншасцей”, т. 2, 34–36.
  24. Жураўскі А.І. 1982: Двухмоўе і шматмоўе ў гісторыі Беларусі, [w:] Пытанні білінгвізму і ўзаемад зе яння моў, Мінск, 18–49.
  25. Закон 1990: Закон БССР о языках в Белорусской ССР, Минск.
  26. Запрудск і С. 2009: Некаторыя заўвагі аб вывучэнні “трасянкі”, або Выклікі для буларускіх гумані тарных і сацыяльных навук, ARCHE 11–12, 157–200.
  27. Зиновский В.И. (ред.) 2011: Национальный состав населения Республики Беларусь, т, 3, Минск: Национальный статистический комитет.
  28. Калита И.В. 2010: Современная Беларусь: языки и национальная идентичность, Ústi nad Labem: Univerzita J.E. Purkynĕ.
  29. Кибинь А.С. 2008: Ятвяги в X–XI вв.: «балтское племя» или «береговое братство»?, Studia Slavica et Balcanica Petropolitana 2, 117–132.
  30. Конюшкевич М.И. 1994: Языковая ситуация в Беларуси и особенности функционирования русского и белорусского языков, [w:] Язык в контексте общественного развития, Москва, 213–221.
  31. Конюшкевич М.И. 1998: Проблемы социума, говорящего на «белорусско-русском языке», [w:] Язык и социум: материалы III Международной научной конференции, Минск: БГУ, 48–53.
  32. Коряков Ю.Б. 2002: Языковая ситуация в Белоруссии и типология языковых ситуаций, Москва, http://lingvarium.org [03.04.2015].
  33. Крысин Л.П., Мельникова Л.А., Вешторт Г.Ф. 1999: Типология двуязычия и многоязычия в Беларуси, Минск: Национальная академия наук Беларуси, Институт языкознания им. Я. Коласа.
  34. Кур’ер 2001: До чего доводит трасянка, Кур’ер 3 (6), 27.
  35. Лукашанец А.А. (рэд.) 1997: Беларуская і руская мова ў Беларусі: праблемы функцыянавання і ўзае мадзеяння: Тэзісы дакладаў навуковай канферэнцыі, прысвечанай 20-годдзю аддзначэння беларуска-рускіх моўных сувязей, Мінск: БГУ.
  36. Лукашанец А.А. 1998: Двухмоўе і праблема роднай мовы (сацыялагічны аспект), Гуманітарнаэканамічны веснік 1, 73–80.
  37. Мечковская Н.Б. 2003: Языковая ситуация в Беларуси: этические коллизии двуязычия, [w:] Белорусский язык: Социолингвистические очерки, Specimina philologae Slavicae 138, Műnchen: Verlag Otto Sagner, 126–143.
  38. Позняк З. 1998: Двуязычие и бюрократизм, Радуга 4, 36–50.
  39. Рамза Т. 2010: Трасянка: национально-прецедентный феномен или «ключевое слово текущего момен та»?, Беларуская думка 7, 112–116.
  40. Раткевич А. 2014: Польский язык на Беларуси в XX веке (1920-е – 1990-е гг.): социолингвистический аспект, автореферат на соискание ученой степени кандидата филологических наук, Минск: ГНУ «Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы НАН Беларуси».
  41. Свяжынскі У. 1990: З гісторыі беларускай трасянкі, Наша слова 2, 5.
  42. Хентшель Г., Киттель Б. 2011: Языковая ситуация в Беларуси: мнение белорусов о рапро стране нии языков в стране, [w:] Социология 4, 62–78.
  43. Цыху н Г. 2006: Языковая ситуация и смешанные формы речи в Беларуси, [w:] Сопоставительное язы кознание XXXI, т. 1, 55–61.
  44. Чуханова А.В. 2011: Национальная и языковая специфика белорусско-литовского пограничья, [w:] Русский язык: система и функционирование, сборник материалов V международной научной конференции, Минск: издательский центр БГУ, 368–372.
Read More
Biografie autora nie są dostępne.
Pobierz PDF
PDF
Statystyki
Przeczytano : 191 Pobrano: 94

Downloads

Download data is not yet available.