Kerygmat — czyli o modzie w kościelnej odmianie języka
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 29 (2015): Socjolingwistyka
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony zjawisku mody językowej w kościelnej odmianie języka. Autor bada to zagadnienie na przykładzie zapożyczonego z greki terminu kerygmat. Śledzi historię wyrazu, obserwując początki pojawienia się kerygmatu w języku polskim, bada przyczyny jego występowania, jego znaczenie i obserwuje wzrost częstości użycia. Na koniec formułuje ogólne wnioski dotyczące przyczyn mody językowej w kościelnej odmianie języka.
Słowa kluczowe
- Auerbach M., Golias M. 1985: Gramatyka grecka, wyd. IV, opr. M. Golias, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Bajerowa I., 1988: Kilka problemów stylistyczno-leksykalnych współczesnego polskiego języka religijnego, [w:] M. Karpluk, J. Sambor (red), O języku religijnym. Zagadnienia wybrane, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 21–44.
- Bąba S., Walczak B. 1992: Na końcu języka. Poradnik leksykalno-gramatyczny, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Blaise — A. Blaise, Dictionnaire latin — français des auteurs chrétiens, Turnhout 1954–1967.
- Buttler D. 1962: Wyrazy modne, Przegląd Humanistyczny 6, 4 (31), 99–112.
- Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. 1982: Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- EJP — Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, wyd. II popr. i uzup., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992.
- EK — Encyklopedia katolicka, przewodniczący redakcji naczelnej: A. Szostek, red. nacz. B. Migut, t. VIII, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2000.
- Encyklopedja kościelna [...] wydana przez X. Michała Nowodworskiego, t. X, Warszawa 1877..
- Grappin H. 1956: Histoire de la flexion du nom en polonais, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
- Jougan A. 1948: Słownik kościelny łacińsko-polski, wyd. II, Przemyśl: Michalineum.
- Jurewicz O. 2000: Słownik grecko-polski, t. I–II, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN.
- LSJ — Liddell H.G., Scott R., Jones H.S., A Greek-English Lexicon, Oxford: Clarendon Press, 1940.
- Makuchowska M. 1999: Miejsce języka religijnego w typologii współczesnych odmian polszczyzny, [w:] Z. Adamek, S. Koziara (red.), Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego. Z okazji 400-lecia wydania Biblii ks. Jakuba Wujka, Tarnów: Wydawnictwo „Biblos”, 176–189.
- Markowski A. 2005: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Ożóg K. 2007: Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, wyd. 3 popr. i uzup., Rzeszów: Fraza.
- Pałucka I. 2000: Czy istnieje „język religijny”, Język Polski LXXX, 3–4, 176–184.
- Pędzik P. 2012: Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP, [w:] Narodowy Korpus Języka Polskiego, red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk, Warszawa.
- Podręczna encyklopedya kościelna, opr. pod kierunkiem ks. ks. S. Galla, J. Niedzielskiego, H. Przezdzieckiego, Cz. Sokołowskiego, A. Szlagowskiego, J. Gautier i red. ks. Z. Chełmickiego, t. XXI–XXII, Warszawa 1910.
- Reczek J. 1987: Charyzma i charyzmat, Język Polski, LXVII, 298–299.
- Religia. Encyklopedia PWN, red. nauk. T. Gadacz, B. Milerski, t. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
- Urbańczyk S. 1987: Charyzmat, kerygmat i homilia, Język Polski, LXVII, 299–300.
- Waniakowa J. 2013: Wpływ odmiany kościelnej języka na polszczyznę ogólną, LingVaria 2 (16), 191–200.
- Wojtczuk K. (red.) 2002: Moda jako problem lingwistyczny, Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Referencje
Auerbach M., Golias M. 1985: Gramatyka grecka, wyd. IV, opr. M. Golias, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bajerowa I., 1988: Kilka problemów stylistyczno-leksykalnych współczesnego polskiego języka religijnego, [w:] M. Karpluk, J. Sambor (red), O języku religijnym. Zagadnienia wybrane, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 21–44.
Bąba S., Walczak B. 1992: Na końcu języka. Poradnik leksykalno-gramatyczny, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Blaise — A. Blaise, Dictionnaire latin — français des auteurs chrétiens, Turnhout 1954–1967.
Buttler D. 1962: Wyrazy modne, Przegląd Humanistyczny 6, 4 (31), 99–112.
Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. 1982: Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
EJP — Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, wyd. II popr. i uzup., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992.
EK — Encyklopedia katolicka, przewodniczący redakcji naczelnej: A. Szostek, red. nacz. B. Migut, t. VIII, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2000.
Encyklopedja kościelna [...] wydana przez X. Michała Nowodworskiego, t. X, Warszawa 1877..
Grappin H. 1956: Histoire de la flexion du nom en polonais, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
Jougan A. 1948: Słownik kościelny łacińsko-polski, wyd. II, Przemyśl: Michalineum.
Jurewicz O. 2000: Słownik grecko-polski, t. I–II, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN.
LSJ — Liddell H.G., Scott R., Jones H.S., A Greek-English Lexicon, Oxford: Clarendon Press, 1940.
Makuchowska M. 1999: Miejsce języka religijnego w typologii współczesnych odmian polszczyzny, [w:] Z. Adamek, S. Koziara (red.), Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego. Z okazji 400-lecia wydania Biblii ks. Jakuba Wujka, Tarnów: Wydawnictwo „Biblos”, 176–189.
Markowski A. 2005: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ożóg K. 2007: Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, wyd. 3 popr. i uzup., Rzeszów: Fraza.
Pałucka I. 2000: Czy istnieje „język religijny”, Język Polski LXXX, 3–4, 176–184.
Pędzik P. 2012: Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP, [w:] Narodowy Korpus Języka Polskiego, red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk, Warszawa.
Podręczna encyklopedya kościelna, opr. pod kierunkiem ks. ks. S. Galla, J. Niedzielskiego, H. Przezdzieckiego, Cz. Sokołowskiego, A. Szlagowskiego, J. Gautier i red. ks. Z. Chełmickiego, t. XXI–XXII, Warszawa 1910.
Reczek J. 1987: Charyzma i charyzmat, Język Polski, LXVII, 298–299.
Religia. Encyklopedia PWN, red. nauk. T. Gadacz, B. Milerski, t. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Urbańczyk S. 1987: Charyzmat, kerygmat i homilia, Język Polski, LXVII, 299–300.
Waniakowa J. 2013: Wpływ odmiany kościelnej języka na polszczyznę ogólną, LingVaria 2 (16), 191–200.
Wojtczuk K. (red.) 2002: Moda jako problem lingwistyczny, Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.