Czasownik emocji lubić w konstrukcjach konwersacyjnych dzieci przedszkolnych
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 29 (2015): Socjolingwistyka
Abstrakt
Praca poświęcona jest analizie konstrukcji konwersacyjnych z czasownikiem emocji lubić w dyskursie przedszkolnym. Zakres użycia konstrukcji w potocznym języku i tekście obejmuje m.in. funkcje wyrażania emocji, funkcje modalne i funkcje działania z perspektywy pragmalingwistycznej i kognitywnej (teorii aktów mowy, gramatyki konstrukcji). Opis sposobów wyrażania znaczenia wartości, włączania subiektywnego systemu wartości, formułowania sądów wartościujących na przykładzie konstrukcji z predykatem lubić dostarcza przede wszystkim informacji na temat doskonalącej się w wieku przedszkolnym kompetencji językowej i komunikacyjnej.
Słowa kluczowe
- Awdiejew A., Habrajska G. 2006: Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 2, Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM.
- Awdiejew A. 2007: Gramatyka interakcji werbalnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Bartnicka B. 1982: Funkcje semantyczno-składniowe bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
- Bokus B. 1991: Tworzenie opowiadań przez dzieci, Kielce: Wydawnictwo Energeia.
- Boniecka B. 1992: Akty działania a akty mowy na materiałach wypowiedzi dziecięcych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
- Brzdęk E. 2014: Transakcyjny wymiar komunikacji. Umiejętność rozmowy u dzieci ze specjalnymi potrzebami komunikacyjnymi — fundamentalną wartością życia rodziny, [w:] J. Zielińska, K. Plutecka (red.), Rodzina dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przestrzeni społecznej, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica III, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, 23–35.
- Dąbrowska E. 1997: Cognitive semantics and the Polish dative, Berlin–New York: Mouton de Gruyter.
- Goldber g A.E. 1995: Constructions. A construction Grammar Approach to Argument Structure, Chicago: University of Chicago Press.
- Goldberg A.E. 2003, Constructions: a new theoretical approach to language, Trends in Cognitive Sciences 5, 219–224.
- Goldberg A.E. 2006: Constructions at work. The nature of generalization in language, Oxford: Oxford University Press.
- Grzesiuk A. 1995: Składnia wypowiedzi emocjonalnych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
- Kay P. 1997: Words and the Grammar of Context, Stanford, Ca: CSLI Publications.
- Kay P. 2002: An Informal Sketch of a Formal Architecture for Construction Grammar, Grammars 5, 1–19.
- Kurcz I., Okuniewska (red.) 2011: Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka, Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
- Labocha J. 2008: Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Nęcki Z. 2000: Komunikacja międzyludzka, Kraków: Antykwa.
- Ninio A., Snow C. 2007: Dzieci jako rozmówcy, [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka, Gdańsk: GWP, 310–334.
- Nowakowska-Kempna I. 1986: Konstrukcje zdaniowe z leksykalnymi wykładnikami predykatów uczuć, Katowice: Uniwersytet Śląski.
- Nowakowska-Kempna I. 1995: Konceptualizacja uczuć w języku polskim, Warszawa: WSP.
- Ożdżyński J. 1995: Perspektywa kognitywna w badaniach nad językiem dzieci i młodzieży, [w:] Ożdżyński J., Rittel T. (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, Kraków: WSP, 32–65.
- Rancew-Sikora D. 2007: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
- Rudzka-Ostyn B. 2000: Z rozważań nad kategorią przypadka, tł., red. nauk. E. Tabakowska, Kraków: Universitas.
- Rzeźnicka-Krupa J. 2000: Miejsce i rola komunikacji alternatywnej i wspomaganej w systemie kształcenia polskich logopedów, [w:] E. Łuczyński (red.), Kształcenie logopedyczne. Cele i formy, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 68–73.
- Shugar G.W. 1997: Dyskurs dziecięcy. Początki i źródła rozwoju, [w:] J. Ożdżyński, T. Rittel (red.), Dyskurs edukacyjny, Kraków: Edukacja, 11–19.
- Smyczek A. 2004: Pytania o świat, [w:] Grycman M., Smyczek A. (red.), Wiem czego chcę! Doświadczenia polskich terapeutów i użytkowników wspomagających sposobów porozumiewania się (AAC), Kraków: Stowarzyszenie „Mówić bez słów”, 45–57.
- Szymańska I., Śpiewak G. 2006: Gramatyka konstrukcji — założenia teoretyczne i pytania metodo- logiczne, [w:] P. Stelmaszczyk (red), Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 174–195.
- von Tetzchner S., Martinsen H. 2002: Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Warszawa: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.
- Tomasello M. 1998: The Returm of Constructions, Journal of Child Language 25, 431–442.
- Tomasello M. 2003: Czy małe dzieci posiadają składniową kompetencję osób dorosłych? [w:] E. Dąbrowska, W. Kubiński (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Kraków: Universitas, 144–222.
- Tomasello M. 2007: Społeczno-pragmatyczna teoria uczenia się słów, [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka, Gdańsk: GWP, 211–225.
- Warchala J. 1991: Dialog potoczny a tekst, Katowice: Uniwersytet Śląski.
- Wierzbicka A. 1971: Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne, Warszawa: Wiedza Powszechna.
- Żydek-Bednarczuk U. 1994: Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Referencje
Awdiejew A., Habrajska G. 2006: Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 2, Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM.
Awdiejew A. 2007: Gramatyka interakcji werbalnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bartnicka B. 1982: Funkcje semantyczno-składniowe bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
Bokus B. 1991: Tworzenie opowiadań przez dzieci, Kielce: Wydawnictwo Energeia.
Boniecka B. 1992: Akty działania a akty mowy na materiałach wypowiedzi dziecięcych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Brzdęk E. 2014: Transakcyjny wymiar komunikacji. Umiejętność rozmowy u dzieci ze specjalnymi potrzebami komunikacyjnymi — fundamentalną wartością życia rodziny, [w:] J. Zielińska, K. Plutecka (red.), Rodzina dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przestrzeni społecznej, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica III, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, 23–35.
Dąbrowska E. 1997: Cognitive semantics and the Polish dative, Berlin–New York: Mouton de Gruyter.
Goldber g A.E. 1995: Constructions. A construction Grammar Approach to Argument Structure, Chicago: University of Chicago Press.
Goldberg A.E. 2003, Constructions: a new theoretical approach to language, Trends in Cognitive Sciences 5, 219–224.
Goldberg A.E. 2006: Constructions at work. The nature of generalization in language, Oxford: Oxford University Press.
Grzesiuk A. 1995: Składnia wypowiedzi emocjonalnych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kay P. 1997: Words and the Grammar of Context, Stanford, Ca: CSLI Publications.
Kay P. 2002: An Informal Sketch of a Formal Architecture for Construction Grammar, Grammars 5, 1–19.
Kurcz I., Okuniewska (red.) 2011: Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka, Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
Labocha J. 2008: Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nęcki Z. 2000: Komunikacja międzyludzka, Kraków: Antykwa.
Ninio A., Snow C. 2007: Dzieci jako rozmówcy, [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka, Gdańsk: GWP, 310–334.
Nowakowska-Kempna I. 1986: Konstrukcje zdaniowe z leksykalnymi wykładnikami predykatów uczuć, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Nowakowska-Kempna I. 1995: Konceptualizacja uczuć w języku polskim, Warszawa: WSP.
Ożdżyński J. 1995: Perspektywa kognitywna w badaniach nad językiem dzieci i młodzieży, [w:] Ożdżyński J., Rittel T. (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, Kraków: WSP, 32–65.
Rancew-Sikora D. 2007: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Rudzka-Ostyn B. 2000: Z rozważań nad kategorią przypadka, tł., red. nauk. E. Tabakowska, Kraków: Universitas.
Rzeźnicka-Krupa J. 2000: Miejsce i rola komunikacji alternatywnej i wspomaganej w systemie kształcenia polskich logopedów, [w:] E. Łuczyński (red.), Kształcenie logopedyczne. Cele i formy, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 68–73.
Shugar G.W. 1997: Dyskurs dziecięcy. Początki i źródła rozwoju, [w:] J. Ożdżyński, T. Rittel (red.), Dyskurs edukacyjny, Kraków: Edukacja, 11–19.
Smyczek A. 2004: Pytania o świat, [w:] Grycman M., Smyczek A. (red.), Wiem czego chcę! Doświadczenia polskich terapeutów i użytkowników wspomagających sposobów porozumiewania się (AAC), Kraków: Stowarzyszenie „Mówić bez słów”, 45–57.
Szymańska I., Śpiewak G. 2006: Gramatyka konstrukcji — założenia teoretyczne i pytania metodo- logiczne, [w:] P. Stelmaszczyk (red), Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 174–195.
von Tetzchner S., Martinsen H. 2002: Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Warszawa: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.
Tomasello M. 1998: The Returm of Constructions, Journal of Child Language 25, 431–442.
Tomasello M. 2003: Czy małe dzieci posiadają składniową kompetencję osób dorosłych? [w:] E. Dąbrowska, W. Kubiński (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Kraków: Universitas, 144–222.
Tomasello M. 2007: Społeczno-pragmatyczna teoria uczenia się słów, [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka, Gdańsk: GWP, 211–225.
Warchala J. 1991: Dialog potoczny a tekst, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Wierzbicka A. 1971: Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Żydek-Bednarczuk U. 1994: Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.