Wdrażanie Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych a rzeczywistość socjolingwistyczna w Polsce
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 30 (2016): Socjolingwistyka
Abstrakt
Artykuł dotyczy różnic ilościowych w imiennictwie poszczególnych regionów Polski w latach 1951–2010. Celem było sprawdzenie, czy dane ilościowe dla regionów są zróżnicowane, czy układają się w zwarte obszary geograficzne oraz czy zróżnicowanie międzyregionalne ulegało zmianom w badanym okresie. Do oceny tych różnic użyte zostały wybrane wskaźniki bogactwa leksykalnego stosowane w pracach z zakresu statystyki leksykalnej. Impulsem do podjęcia tego zagadnienia były zaobserwowane wcześniej wyraźne różnice w dystrybucji przestrzennej imion ze względu na ich cechy jakościowe. Badanie wykazało, że także w świetle danych ilościowych występuje czasowe i geograficzne zróżnicowanie w nadawaniu imion w Polsce.
Słowa kluczowe
- Buławski R. 2002: Metody statystyczne badania stosunków narodowościowych w spisach ludności, [w:] Strzelecki Z., Toczyński T. (red.), Latuch K. (oprac.), Spisy ludności Rzeczypospolitej Polskiej 1921––2002. Wybór pism demografów, Warszawa: Polskie Towarzystwo Demograficzne, Główny Urząd Statystyczny, 185–205.
- Dudra S., Nitschke B. (red.) 2010: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
- GłuszkowskiM. 2011: Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
- Klemensiewicz Z. 1982: O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, [w:] Kałkowska A. (oprac.), Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 353–432.
- Kłosińska K. 2008: Odpowiedzialność za język, [w:]Warchala J., Krzyżyk D. (red.), Polska polityka językowa w Unii Europejskiej, Katowice: Wydawnictwo UŚ, 222–243.
- Łodziński S. 2010: Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945–2008, [w:] Dudra S., Nitschke B. (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 13–34.
- Nitschke B. 2010: Niemcy, [w:] Dudra S., Nitschke B. (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 37–65.
- Pelcowa H. 2006: Regionalizmy czy dialektyzmy — o zjawiskach językowych wspólnych miejskiej polszczyźnie mówionej i gwarom ludowym, [w:] Święcicka M. (red.), Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, 87–103.
- Rokoszowa J. 2003: Kontakty językowe we współczesnej Polsce, Biuletyn PTJ LIX, 5–24.
- Tambor J. 2012: Śląski język regionalny — społeczne zapotrzebowanie, [w:] Kurek H. (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym. Prace przygotowane na XV Międzynarodowy Kongres Slawistów, Mińsk 2013, Kraków: Księgarnia Akademicka, 257–267.
- Tambor J. 2013: Między dialektem a językiem. Etnolekt śląski, [w:] Dunin-Dudkowska A., Małyska A. (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska — procesy — tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 399–412.
- Treder J. 2013: Kaszubszczyzna — od dialektu do języka, [w:] Dunin-Dudkowska A., Małyska A. (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska — procesy — tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 421–438.
- Wicherkiewicz T. 2014: Regionalne języki kolateralne Europy — porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań: Wydawnictwo Rys.
- Woehrling J. M. 2005: European Charter for Regional or Minority Languages: A Critical Commentary, trans. P. Wheeler, Strasbourg: Council of Europe.
- Wolnicz-Pawłowska E. 2009: Mniejszości językowe w Polsce — zarys problematyki, [w:] Dzięgiel E., Zielińska A. (red.), Polszczyzna za granicą jako język mniejszości i języki mniejszościowe w Polsce, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 9–21.
- Zielińska A. 1996: Wielojęzyczność staroobrzędowców mieszkających w Polsce, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
- Zielińska A. 2013: Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.
- Zieniukowa J. 2005: Kaszubskość i polskość w komunikacji językowej i świadomości Kaszubów, [w:] Drong L., Kalaga W. (red.), Wielokulturowość — postulat i praktyka, Katowice: Wydawnictwo UŚ, 209–218.
Referencje
Buławski R. 2002: Metody statystyczne badania stosunków narodowościowych w spisach ludności, [w:] Strzelecki Z., Toczyński T. (red.), Latuch K. (oprac.), Spisy ludności Rzeczypospolitej Polskiej 1921––2002. Wybór pism demografów, Warszawa: Polskie Towarzystwo Demograficzne, Główny Urząd Statystyczny, 185–205.
Dudra S., Nitschke B. (red.) 2010: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
GłuszkowskiM. 2011: Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Klemensiewicz Z. 1982: O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, [w:] Kałkowska A. (oprac.), Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 353–432.
Kłosińska K. 2008: Odpowiedzialność za język, [w:]Warchala J., Krzyżyk D. (red.), Polska polityka językowa w Unii Europejskiej, Katowice: Wydawnictwo UŚ, 222–243.
Łodziński S. 2010: Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945–2008, [w:] Dudra S., Nitschke B. (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 13–34.
Nitschke B. 2010: Niemcy, [w:] Dudra S., Nitschke B. (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 37–65.
Pelcowa H. 2006: Regionalizmy czy dialektyzmy — o zjawiskach językowych wspólnych miejskiej polszczyźnie mówionej i gwarom ludowym, [w:] Święcicka M. (red.), Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, 87–103.
Rokoszowa J. 2003: Kontakty językowe we współczesnej Polsce, Biuletyn PTJ LIX, 5–24.
Tambor J. 2012: Śląski język regionalny — społeczne zapotrzebowanie, [w:] Kurek H. (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym. Prace przygotowane na XV Międzynarodowy Kongres Slawistów, Mińsk 2013, Kraków: Księgarnia Akademicka, 257–267.
Tambor J. 2013: Między dialektem a językiem. Etnolekt śląski, [w:] Dunin-Dudkowska A., Małyska A. (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska — procesy — tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 399–412.
Treder J. 2013: Kaszubszczyzna — od dialektu do języka, [w:] Dunin-Dudkowska A., Małyska A. (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska — procesy — tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 421–438.
Wicherkiewicz T. 2014: Regionalne języki kolateralne Europy — porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań: Wydawnictwo Rys.
Woehrling J. M. 2005: European Charter for Regional or Minority Languages: A Critical Commentary, trans. P. Wheeler, Strasbourg: Council of Europe.
Wolnicz-Pawłowska E. 2009: Mniejszości językowe w Polsce — zarys problematyki, [w:] Dzięgiel E., Zielińska A. (red.), Polszczyzna za granicą jako język mniejszości i języki mniejszościowe w Polsce, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 9–21.
Zielińska A. 1996: Wielojęzyczność staroobrzędowców mieszkających w Polsce, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Zielińska A. 2013: Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.
Zieniukowa J. 2005: Kaszubskość i polskość w komunikacji językowej i świadomości Kaszubów, [w:] Drong L., Kalaga W. (red.), Wielokulturowość — postulat i praktyka, Katowice: Wydawnictwo UŚ, 209–218.